اهمیت ترکیب بندی و چینش سازها در گروه

در گروه نوازی یکی از نکات مهم که باید به آن دقت شود نحوه چیدمان نوازندگان می باشد. شاید تا به حال دقت کرده باشید که در گروه نوازی چیدمان های خاصی وجود دارد که این چینش به رسایی بهتر صدا کمک می کند. در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با نکات مهم در ترکیب بندی و چینش سازها در گروه بیشتر آشنا شوید.

ترکیب بندی و چینش سازها در گروه

موضوع سازبندی و به کارگیری امکانات مختلف هر ساز در ترکیب با دیگر سازها موضوعی ست که در تاریخ موسیقی ایران کمتر به آن پرداخته شده است. بر خلاف تصور عام جایگاه نشستن نوازندگان در صحنه‌ی اجرای موسیقی سلیقه ای نیست و از الگوی چینش بم به زیر تبعیت می کند. انتخاب جایگاه مناسب قرارگیری ساز در سالن با توجه به فرکانس صدای تولیدی آن، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به فرض مثال، ساز سنتور که از نظر تولید فرکانس صدا جزو زیرترین سازهاست و از لحاظ رنج صدا و نقش پذیری عمدتاً در قسمت های های ملودی قرار دارد، باید در گوشه ی سالن جای بگیرد. از سوی دیگر، قرارگیری سازهایی با صدای بم در جایگاه نامناسب می تواند روی تمام بافت موسیقی را بپوشانند و قسمت غیث و پس غیث بافت را به کلی محو نمایند.

انتخاب جایگاه ساز و نوازنده

در انتخاب جایگاه ساز و نوازنده باید به جهت شوت صدای ساز نیز توجه شود. به عنوان مثال شوت صدای سنتور به سمت بالا و طرفین و شوت صدای تار به طرف مقابل است. لذا چیدمان ساز در این حالت بسته به این که اجرا ساده یا همراه با صدابرداری باشد و یا معماری سالن به چه صورت باشد متفاوت خواهد بود.

نکته ی دیگری که در تکمیل موضوع چیدمان حائز اهمیت است گرد نشستن نوازندگان است. گرچه چینش خطی در صحنه‌ی اجرای موسیقی ایرانی همواره رایج بوده است اما در علم اجرای گروه نوازی هیچ آنسامبلی به شکل خطی تعریف نمی شود. علت این مسئله ایجاد فضایی مناسب برای برقراری ارتباط چشمی بین نوازندگان و سهولت در ایجاد هماهنگی بین آن هاست.

معماری  آکوستیک بنا

معماری یا فرم بنا و ابعاد تالار اجرای موسیقی از نخستین پارامترهایی است که باید قبل از برگزاری یک کنسرت یا ارکستر موسیقی مورد بررسی قرار گیرد. در علم فیزیک، امواج صوتی در یک فضای بسته مسیرهای کروی بی شماری را از منبع تولید صدا به سمت شنوندگان طی می کنند. در این مسیر، بنا بر ویژگی‌های سطوحی که به آن‌ها برخورد می‌کنند دچار شکست شده و موج جداگانه ای از صدا را با انرژی کمتر منعکس می نمایند. در عمل انعکاس، موج صدا در جهتی متفاوت باز می‌گردد اما در این میان بخشی از انرژی صوتی، متناسب با ضریب جذبی مصالح بکار رفته در بنا جذب سطوح شده، هدر می رود. این شکست و انتشار متوالی تا زمان اتمام انرژی صوتی و پخش کامل صدا در محیط ادامه پیدا می کند. در طراحی بنای سالن های ارکستر تمامی زوایای انعکاسی جهت موازنه و ترکیب صداها مورد محاسبه دقیق قرار می گیرد تا انحلال و ترکیب نهایی ملودی‌ها در کنار یک چینش مناسب به شکل گیری آکوردی زیبا و موزون منجر شود.