واریاسیون‌ها (به معنی تنوع‌ها) به معنای آراستن‌های ملودی است. در فرم ساده‌اش یک تم بیان می‌شود، سپس با فیگوراسیون‌های اضافی تزیین می‌یابد یا به نوعی شکل و شمایل ریتم یا بافت آن تغییر پیدا می‌کند.در این بخش از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با فرم واریاسیون در موسیقی بیشتر آشنا شوید.
واریاسیون در موسیقی
واریاسیون شیوهٔ پایه‌ای است که بر مبنای تغییرات ملودی، هارمونی و کنترپوآنی بنا شده است. در این فرم آهنگسازی، دو یا چند قطعه را بر مبنای زمینه موسیقایی (تم) تصنیف می‌کنند که هر کدام از آن‌ها دارای بیان متفاوتی با دیگری است.
هر گونه توالی ریتمیک نت ها می تواند به عنوان موتیف اصلی به کار گرفته شود مشروط به این که ویژگی های خیلی متفاوتی را شامل نگردد. موتیف با تکرار به کار گرفته می شود ولی این تکرار می تواند عینی ، یا با تغییر و یا به صورت بسط داده شده باشد .
در تکرارهای عینی همه طرح و ارتباطات حفظ می شوند . کلیه انتقالات به درجه های متفاوت به شکل واژگون ، قهقرایی ، کوچک شده و بزرگ شده است و چنانچه مشخصه ها و ارتباط نت ها را دقیقاً حفظ کنند ، تکرارهای عینی محسوب می شوند .
تکرارهای تغییر یافته در ضمن انجام واریاسیون پدیدار می گردند . این نوع تکرارها تنوعی به وجود می آورند که منجر به ایجاد فرم های موتیوی جدید برای استفاده های بعدی می شود .بعضی از واریاسیون ها که تغییرات مقطعی صرف هستند ، واریانت نام دارند که تاثیر چندانی در ادامه قطعه ندارند و یا تاثیر کمی دارند
موتسارت استاد این فرم
موتسارت استاد این فرم بود و آن را در کنسرتوها، دیور تیمنتو‌ها، سرنادها و گاهی کوارتت‌های زهی و سونات‌های پیانو به کار برد. بتهوون نیز اهل واریاسیون بود (در این فرم، مجموعه‌هایی برا اساس تم‌های موتسارت هم ساخت) و آهنگ‌سازان نسل بعد نیز روی همه چیز واریاسیون ساختند، از نغمه‌های محلی گرفته تا آریاهای اپراها.
واریاسیون نمونهٔ خوبی است از موسیقی که با آن می‌توان معلوم داشت که شنونده به چه نوع تکرارهایی راغب است و چه نوع تکرارها را نمی‌پسندد.
نباید تصور کرد که هر شنوندهٔ عادی، اول باری که یک قطعهٔ موسیقی به فُرم واریاسیون می‌شنود، آن را کاملاً درک می‌کند و می‌تواند در آن هر تغییری را از تغییرات دیگر متمایز سازد، ولی در هر حال دانستن طرح کلی یک قطعهٔ واریاسیون برای هر شنونده کمال ضرورت را دارد، چه بتواند تغییرات را از هم متمایز کند و چه نتواند. با داشتن مختصر اطلاعی، تشخیص‌دادن طرح کلی یک قطعهٔ واریاسیون، چه از آثار استادان قدیم و چه جدید، چندان مشکل نیست
به طور کلی واریاسیون به سبکِ معمول کلاسیکی، توسط تغییرات و تزیینات تم، تغییرات تمپو، تغییر هارمونیکی و نیز بزرگ و کوچک کردن تم صورت می‌گیرد؛ ولی بخش‌های همراهی‌کننده متفاوت هستند و اکثر ارتباطی با تم اصلی ندارند.
واریاسیون معمولاً به تکنیکی از موسیقی می گویند که یک قطعه را با آرایش جدید به صورتهای گوناگونی در می آورند، که با فرم های ابتدایی آن متفاوت باشد.
