همانطور که می دانید، میکروفون یا صدابَر دستگاه یا حسگری است که صدا را به جریان الکتریسیته تبدیل می‌کند .اما در هنگام استفاده از میکروفن ممکن است اتفاقاتی صرت پذیرد که در موسیقی و ضبط صدا بسیار حائز اهمیت است.یکی از این اتفاقات که در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام به آن پرداخته ایم، اثر نزدیکی در میکروفن می باشد.
میکروفن
امروزه بیشتر میکروفون ها از سیستم‌های القای الکترومغناطیسی (میکروفن‌های پویا یا دینامیک) ، تغییر گنجایش خازنی (میکروفن‌های خازنی یا کاندنسر) ، تنش پیزوالکتریسیته و سوار سازی (مدولاسیون) نوری برای تولید سیگنال الکتریکی از امواج مکانیکی بهره می‌برند . هر میکروفون دارای پنج خصوصیت اصلی و مهم است :
- حساسیت
- امپدانس
- پاسخ فرکانس
- جهت دار بودن
- مغناطیس
دلیل اثر نزدیکی میکروفون
اثر نزدیکی در میکروفون، نتیجه اختلاف دامنه امواج صوتی، در هنگام عبور از دیافراگم میکروفون است. فرکانس‌های بالا و پایین به طور متفاوتی از طریق میکروفون حرکت می‌کنند. نتیجه نهایی معمولا افزایش صدای بیس است.
در واقع اثر مجاورت یا نزدیکی پدیده ای است که با نزدیک کردن میکروفون به منبع صوتی به افزایش فرکانس های پایین منجر می شود. این پدیده بیانگر این است که هرچه به منبع صدا نزدیک تر شوید، بیس ضبط شده توسط میکروفون هم بیشتر می شود. این موضوع می تواند مشکل آفرین باشد، اما می توان از آن به عنوان راهی برای شکل دادن به صدا استفاده کرد.
مزایا و معایب اثر مجاورت
اثر مجاورت یا نزدیکی پدیده ای است که به دی جی ها این امکان را می دهد تا صدایی شبیه Barry White داشته باشند. اگر اثر نزدیکی وجود نداشت و به خواننده ها کمک نمی کرد، بسیاری از آنها صدای کم حجم و ضعیفی داشتند.
بنابراین اثر مجاورت همزمان می تواند تاثیرات مثبت و منفی داشته باشد . اما اگر به دنبال تعادل درست و بیشترین شفافیت هستید، باید مراقب باشید تا بیش از اندازه از این اثر استفاده نکنید.
مشخصاً، اثر مجاورت روی صداهایی که زیر ۲۰۰ هرتز فرکانس های زیادی دارند مشهودتر است. بنابراین باید این فاکتور را به هنگام ضبط صدای خواننده های مرد در نظر داشت؛ مخصوصا آن هایی که صدای بم تری دارند.
اما این پدیده روی صدای خواننده های زن تاثیر چندانی ندارد.
اثر مجاورت به هنگام ضبط گیتار
اثر مجاورت به هنگام ضبط گیتار معمولا دردسر ساز می شود (سیم می تقریبا فرکانسی معادل ۸۰ هرتز دارد) و گیتارهای اکوستیک نیز، به طور خاص وقتی خیلی نزدیک به میکروفون باشند، اغلب خیلی بم صدا می دهند. اما برای سازهای بیس دار مانند کیک، گیتار بیس، یا بیس آپرایت، می تواند برای داشتن Low-End قوی مفید می باشد.
اثر نزدیکی در میکروفن چیست؟جلوگیری از اثر نزدیکی میکروفون
همانطور که مطالعه کردید، این اثر مزایایی هم دارد و می‌توانید در مواقع نیاز از آن استفاده کنید. اما برای جلوگیری از این پدیده، راه‌های مختلفی پیشنهاد می‌شوند:
۱ – فاصله میکروفون
به طور کلی، برای به حداقل رساندن اثر مجاورت، باید به دنبال استفاده از میکروفونی در فاصله ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر از منبع صدا باشید. البته این موضوع با توجه به استفاده از میکروفون کندانسور یا داینامیک تفاوت دارد.
بنابراین باید قبل از اجرا میکروفون خود را آزمایش کنید. همچنین به نحوه پخش صدا در فواصل مختلف عادت کنید. شاید این کاری سخت و طاقت فرسا به نظر برسد، اما بخش مهمی از وظیفه یک مهندس صدا است تا بتواند صوتی شفاف و مناسب را ضبط کند.
۲ – استفاده از میکروفون مخصوص
روش موثر دیگر برای جلوگیری از اثر مجاورت میکروفون، استفاده از مدل میکروفون‌هایی است که برای مقابله با این اثر طراحی شده‌اند. البته انواع زیادی از این میکروفون وجود ندارند.
این میکروفون‌ها به منظور جلوگیری از اثر مجاورت، به طور خاصی طراحی شده‌اند. یعنی شما می‌توانید از میکروفنِ نزدیک‌تر به منبع استفاده کنید، و هیچ تاثیری در وضوح صدا یا پاسخ فرکانسی میکروفون رخ ندهد.
استفاده از میکروفون چند جهته
اگر لازم است که به طور کلی اثر مجاورت جلوگیری را از بین ببرید، استفاده از میکروفون همه جهته به جای نوع جهت دار، می‌تواند به تحقق این امر کمک کند.
البته اینکه یک میکروفون از نوع جهت دار یا چند جهته را انتخاب کنید، می‌تواند به نوع برنامه، شرایط صوتی ، فاصله کار مورد نیاز و نوع صدایی که می‌خواهید بدست آورید، بستگی داشته باشد.
میکروفون های جهت دار می‌توانند نویزهای ناخواسته را از بین ببرند و کیفیت را افزایش دهند. اما با این حال در یک محیط صوتی خوب، میکروفن‌های چند جهته می‌توانند صدای محل ضبط را حفظ کنند. میکروفون‌های چند جهته می‌توانند راهی برای جلوگیری از اثر نزدیکی میکروفن باشند.
اگرچه این میکروفون می‌تواند مجموعه مشکلات خاص خود را به همراه داشته باشد. مثلا برخی از آنها برای ضبط مناسب نیستند یا به تجهیزات دیگر آسیب می‌رسانند.
به طور کلی، شما نباید اثر مجاورت میکروفن را به عنوان یک پدیده نامناسب در نظر بگیرید. باید آن را درک کنید و در جاهایی که به نفع شماست، از آن استفاده کنید.
وقتی بدانید که عملکرد اثر چگونه است، می‌توانید در شرایط ایده‌آل این پدیده را به کار ببرید و از آن اجتناب نکنید. اگر به این پدیده نیازی ندارید، پس حتما آن را در همان مراحل ضبط از بین ببرید و به امید فرآیندهای بعد از ضبط و ویرایش نباشید. زیرا استفاده از اکولایزر خیلی سخت و پیچیده است و ممکن است ویژگی‌های صدا را تغییر دهد.
