در ساز گیتار اگرچه از سیم گیتار گرفته تا هنر نوازنده در صدای ساز اثرگذار است، اما جنس چوب به کار رفته در ساز را نیز نباید دست کم بگیریم.در این مطلب از وبلاگ اموزشگاه موسیقی الهام با انواع چوب های مناسب برای ساز گیتار آشنا شوید.
انواع چوب های مناسب برای ساز گیتار
صفحه رویی (Sound board) :
صفحه رویی در گیتارهای کاسه دار دارای مهم ترین نقش در تولید صدا می باشد و غالبا از چوب (Spruce) و یا (Cedar) برای ساخت آن استفاده می شود. توجه داشته باشید که ضخامت و نحوه پشت بندی (Bracing) صفحه رویی نیز در کیفیت صدای حاصله موثر می باشد.
چوب کاج (Spruce):
چوب کاج چوبی است سبک و نسبتا مقاوم نسبت به کشش ولی در برابر ضربه آسیب پذیر است و دارای آوندهای عمودی می باشد.این چوب جزو پر استفاده ترین چوب برای صفحه رویی گیتار است و قادر به تولید صدایی رسا می باشد .این چوب دارای انواع مختلفی است که از آن جمله می توان به (Spruce Sitka) و (Adirondack) و (Engelmann) اشاره کرد.
چوب Adirondack چوبی ایدئال برای صفحه رویی است چون هم دارای تفکیک صدای زیاد است و هم در اجراهای قدرتمند بسیار کارآمد است ولی قیمت بالایی دارد و نیز در اجراهای آرام نیز کارایی چندانی ندارد ،در عوض چوب Emglemann برای اجراهای آرام مناسب است. چوب Sitka نیز کیفیتی ما بین دو نوع ذکر شده دارد و تقریبا پر استفاده ترین چوب بین این سه چوب کاج است.
چوب سرو (Cedar):
چوب (Cedar) کمی از چوب (Spruce) تیره تر است و از تراکم کمتری نیز برخوردار است. این چوب قادر به تولید صدایی گرم تر از چوب کاج است ولی تفکیک و وضوح صدای کمتری در صداهای قدرتمند دارد و برای نوازندگانی با لمس (Touch) نرم بهتر است.
این چوب بسیار سریعتر از چوب کاج جا افتاده می شود و قادر است تقریبا بعد از چند ماه نوازندگی، صدایی با هارمونیک بالا و گرم تولید کند درصورتی چوب کاج بعد از سالها نوازندگی جا خواهد افتاد.
صحفه پشت و کناره ها (Back and Sides):
معمولا جنس چوب صفحه پشت و کنار ها یکسان است ،جنس چوب بکار رفته در صفحه پشت و کناره بسیار سخت تر از صفحه رویی است و از تراکم و وزرن بیشتری برخوردار است.
برای ساخت صفحه پشت و کنارها می توان از انواع مختلفی از چوب استفاده کرد که در زیر به برخی از پر کاربردترین آنها خواهیم پرداخت:
رز وود (Rosewood):
رز وود یکی از محبوب ترین چوب ها در ساخت گیتار است ،این چوب در ۳ نوع هندی (Indian rosewood) و برزیلی (Brazilian rosewood) ,و ماداگاسکار (Madagascar) موجود است که نوع برزیلی آن بسیار گران قیمت است و از ظاهری لوکس برخوردار است.
ماهون (Mahogany)
ماهون یک نوع چوب متراکم، دارای رنگی تیره، و رگه های نزدیک بهم است. به طور کلی از لحاظ تن، بسیار گرمتر، تاریکتر نسبت به سرو و صنوبر است. اگر چه معمولا به عنوان تزئینی برای پشت و کناره های کاسه گیتار استفاده می شود، ماهون گاهی بعنوان ماده اصلی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
هنگامی که از چوب متراکم ماهون در ساخت تاپ گیتار استفاده شود، صدایی کوبنده و واضح با فرکانسهای هارمونیک محدود و فرکانسهای بالای رضایتبخش ارائه میکند. صفحات کناری و پشتی ساختهشده از چوب ماهون، غالباً فرکانسهای زیر و بم را تقویت میکنند، فرکانسهای هارمونیک را بارزتر میسازند و صدایی «چوبی» تولید میکنند .
افرا (Maple)
افرا چوبی سنگین با صدای تخت و ظاهر زیباست که دارای گونههای مختلف است. گرچه افرا (MAPLE) از محبوبیت کمتری به عنوان یک چوب برای ساخت ساز دارد، با این وجود افرا در برخی از محبوب ترین گیتار های صوتی که تا کنون ساخته شده است بکار گرفته شده است. یکی از سخت ترین و متراکم ترین گونه های چوب های مخصوص سازبوده، افرا در کنار طرح ریزی عالی و تعریف عالی از نت، صدای بسیار واضح و خوبی تولید می کند.
نوئل سیتکایی (Sitka Spruce)
سیتکا اسپروس یکی از محبوبترین چوبها برای ساخت تاپ گیتار آکوستیک است. این چوب مقاوم و سبک، صدایی شفاف و قدرتمند دارد.
اسپروس سرخ (Red Spruce)
این چوب برای ساخت تاپ گیتارهای آکوستیک سیم استیل بسیار مناسب است؛ زیرا صدایی غنی، پُر، شفاف و بلند دارد.
کوآ (Koa)
کوآ، چوبی سخت و متراکم است. هنگامی که از این چوب در ساخت تاپ گیتار استفاده شود، صدایی قرصومحکم (بهخصوص در دامنه فرکانسهای بالا) با فرکانسهای میانی تقویتشده را پدید میآورد. در قالب صفحات کنار و پشت گیتار، کوآ صدایی شبیه به ماهون دارد.
ساپلی (Sapele):
ساپلی چوب بومی آفریقاست و و تا حدودی به ماهاگونی شبیه است با این تفاوت که کمی سبک تر است.این چوب دارای صدایی روشن و زنگ دار است.