سکوت، موسیقی میسازد! این جملهای است که شاید درک آن برای برخی از افراد سخت باشد؛ اما اگر اهمیت سکوت در موسیقی را بدانید، دیگر از این جمله تعجب نمیکنید! مکثها در موسیقی میتوانند احساس تنش، عمق یا حس عاطفی عمیقی در شنونده ایجاد کنند؛ بنابراین استفاده استراتژیک از سکوت در موسیقی مهم است. اگر میخواهید بیشتر درباره این موضوع بدانید، در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با ما همراه باشید.
نقش سکوت در موسیقی
در هر اثر موسیقی، گاهی بین نتها سکوت وجود دارد. سکوت علامتهای مخصوص به خودش را در تئوری موسیقی دارد و به نوازنده نشان میدهد در این لحظه نباید هیچ صدایی از سازش خارج شود.
سکوت فقط فقدان صدا نیست؛ بلکه عنصری حیاتی است که بر تجربه شنونده اثر میگذارد. این عنصر میتواند احساسات مختلفی را به شنوندگان منتقل کند؛ مثل تعلیق، انتظار، تنش، رهایی، تردید و هیجان. میتوان گفت سکوتها بخش مهمی از وزن احساسی قطعه را به دوش میکشند.
سکوت کنتراست ایجاد میکند و باعث میشود صداها واضحتر شنیده شوند. در سکوت شنوندگان فرصتی دارند تا ادراک شنیداری خود را پردازش کنند و برای شنیدن ادامه قطعه آماده شوند.
چند مثال از اهمیت سکوت در موسیقی
قطعه ۴’۳۳ از جان کیج
جان کیج یکی از آهنگسازان قرن ۲۰ است که قطعهای به نام ۴’۳۳ نوشت که شامل ۳ موومان است؛ اما در واقع این قطعه هیچ نتی ندارد. برای اجرای این قطعه نوازنده روی صحنه آمد، پیانو را باز کرد و هیچ نتی ننواخت. جان کیج معتقد است اگرچه این قطعه هیچ نتی ندارد؛ اما سکوت مطلق نیست. صداهای محیط مثل صدای نفس کشیدن و خش خش تماشاگران هنگام اجرای این قطعه شنیده میشود و توجه ما را به صداهای اطرافمان جلب میکند.
سمفونی شماره ۵ ژان سیبلیوس
در این سمفونی مکثهای فراوان و فوقالعادهای وجود دارند که به خوبی حس انتظار برای بخش نهایی را در شنوندگان ایجاد میکنند.
سمفونی شماره ۵ بتهوون
در موتیف چهار نت معروف سمفونی شماره ۵ بتهوون، سکوتهای به کار رفته قطعه را دراماتیکتر کردهاند. مکثهای بین نتها احساس تنش و قدرت را در سمفونی ایجاد میکنند.