یوسف فروتن سازهای مختلفی از جمله پیانو، ویولن، تمبک، تار و سه تار مینواخت؛ اما ساز اصلی او و علت شهرتش، تار و سه تار بود. این نوازنده برجسته هیچگاه برای منافع شخصی به روی صحنه نرفت و فقط برای کمک به امور خیریه و معرفی موسیقی ایرانی به مردم، اجراهای محدودی انجام داد. اگر میخواهید بیشتر با این نوازنده گرانقدر آشنا شوید، در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با ما همراه باشید.
تولد، کودکی و شروع موسیقی یوسف فروتن
یوسف فروتن در سال ۱۲۷۰ در تهران، چشم به جهان گشود. برادر او که مؤدب السلطنه نام داشت، بسیار به موسیقی علاقهمند بود. او نیز به واسطه برادرش از همان کودکی با با بسیاری از موسیقیدانان آشنا شد. وی سهتار را نزد میرزاعبدالله و تار را در نزد میرزاحسینقلی آموزش دید.
سبک نوازندگی
شیوه خاص نوازندگی یوسف فروتن بین اهل موسیقی، زبانزد بود. سبک نوازندگی او با مضرابهای قوی، پیچیده و روان همراه بود. آثار بداههنوازی او نیز به خاطر متر، ریتم، ضرب و تسلط بر فرمهای موسیقی ایرانی ازجمله پیشدرآمد، چهارمضراب، ضربی و رنگ اهمیت فراوانی دارند. جالب است بدانید که آثار ضربی او به عنوان قسمتی از رپرتوار موسیقی ضربی ایران، تدریس میشوند!
فعالیتهای هنری یوسف فروتن
یوسف فروتن اجراهای عمومی کمی داشت و آثار محدودی را ضبط کرد. بر اساس نقل قولها، ایشان هرگز به دنبال شهرت یا منافع شخصی نبود و به همین دلیل در محافل عمومی اجرا نمیکرد. او تنها چند بار به منظور کمک به سیلزدگان و آوارگان، با همراهی چندین هنرمند سرشناس دیگر، روی صحنه رفت.
یکی دیگر از اجراهای فروتن به سال ۱۳۴۶ و حافظیه شیراز برمیگردد؛ زمانی که او با هدف معرفی موسیقی اصیل ایرانی، چند قطعه سه تار در دستگاه ماهور را نواخت. از دیگر فعالیتهای هنری او میتوانیم به عضویت در «مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی در رادیو و تلویزیون» و «ارکستر انجمن اخوت» اشاره کنیم.
یوسف فروتن فعالیتهای هنریاش را در سنین بالا نیز ادامه داد و در ۷۰ سالگی یک دوره ردیف موسیقی ایرانی با نوازندگی سه تار را با همکاری سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران ضبط کرد. این هنرمند برجسته سرانجام در ۷ دی سال ۱۳۵۷ به علت کهولت سن درگذشت.
برخی از شاگردان یوسف فروتن
• حسین علیزاده
• داریوش طلایی
• پرویز مشکاتیان
• داوود گنجهای