تاریخچه ساز افسانه ای چنگ

ساز چنگ یا همان هارپ، یکی از سازهای بسیار قدیمی است که صدا و شکلی افسانه ای دارد. جالب است که بدانید اصالت این ساز به سرزمین پارس و نیاکان ما باز می گردد.این ساز قدیمی در طول تاریخ تغییرات بسیار زیادی داشته تا به شکل امروزی ارتقا یافته است.در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با تاریخچه ساز چنگ بیشتر آشنا شوید.

ساز چنگ

در نگاه اولیه چنگ سازی مثلثی‌شکل به چشم می اید که از جنس چوب ساخته شده است. این ساز در اندازه‌های مختلفی وجود دارد و بنا بر اندازهٔ ساز، می‌تواند از ۱۹ تا ۴۷ سیم داشته باشد. چنگ‌هایی که دارای پدال می‌باشند نیز معمولاً ۴۰–۴۷ سیم دارند به نام چنگ پدالی (Pedal Harp) شناخته می‌شوند.

تاریخچه ساز چنگ     

اگر بخواهیم تاریخچه این ساز را در ادبیات جستجو کنیم، در ادبیات پارسی از این ساز بسیار نام برده شده ‌است وسیاره زهره  را چنگ ‌زن خطاب می کردند.

 در مُهری ساخته شده از جنس گل که در بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۶ میلادی توسط دوباستان شناس از دانشگاه شیکاگو به نام‌های پیناس دلوگاس و هلن کانتوردرتپه چغامیش خوزستان  یافته شد و مربوط به هزارهٔ چهارم قبل از میلاد و دوران ایلامیان می‌باشد ، یک نوازندهٔ چنگ منحنی را نشان می‌دهد. این چنگ ۶ رشته دارد.

چنگ بسا کهن ترین ساز تاردار ایرانی باشد و نام آن بیش از هر ساز دیگر در کتابها آمده و نقش آن در آثار باستانی بجا مانده است.

بررسی ساز در حجاریهای بابل و آشور و نواحی مجاور

بنا به اسناد موثق که از حجاریهای بابل و آشور و نواحی مجاور آن در دست است، چنین برمی آید که در هشت قرن بیش از میلاد مسیح انواع و اقسام سازهای مختلف در نواحی مزبور به مراحل ترقی رسیده و در دست نوازندگان بوده است.

نقشهایی که از آغاز این دوره ممتد تاریخ تمدن بشر از آلات موسیقی در دست است نشان میدهد که چنگ مثل سنتور و قانون از سازهای بسیار قدیمی است که از دو هزار سال پیش از میلاد در این مناطق رواج داشته است.

قدمت چنگ

بر اساس اسناد به جامانده از گذشته ساز چنگ تا عصر معاصر مورد توجه بوده و تا عهد صفویه کاربرد داشته و سلطان محمد چنگی آخرین نوازنده آن دوران است.

 چنگ همانند برخی دیگر از سازها به مرور تکمیل شده، ارتقا یافته و انواعی داشته است. انواع چنگ‌های مورد استفاده در طول تاریخ موسیقی کشور و جهان به طور کلی اینگونه دسته‌بندی می‌شوند؛ چنگ ارکستری، چنگ سنتی، چنگ باستانی و چنگ تزیینی.

 سازهای مذکور از لحاظ شکل ظاهری به ۱۷ نوع الگو و فرم تقسیم می‌شوند که چنگ زاویه‌دار، چنگ منحنی، چنگ ون و چنگ کندوگ برخی از آن‌هاست.