موسیقی اصیل ایرانی با موسیقی غربی
موسیقی در ذات خود، بیانگر احساسات و تفکرات گوناگون انسان ها است. از هزاران سال پیش، اقوام و ساکنین سرزمین های مختلف توانسته اند تا با کشف ابعاد مختلف موسیقی و پرورش دادن آن به شیوه خود، تلخ و شیرین سرگذشت مردمان خود و آنچه که به قلب آنها نزدیک تر بوده است را در قالب این هنر شنیداری ناب عرضه کنند. در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام تفاوت موسیقی اصیل ایرانی و موسیقی غربی را بخوانید.
موسیقی اصیل ایرانی
موسیقی اصیل ایرانی که با نام موسیقی سنتی ایرانی، موسیقی کلاسیک ایرانی و موسیقی دستگاهی نیز شناخته می‌شود،شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها، و آوازها، از سال‌ها پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در متن مردم ایران جریان داشته و آنچه دلنشین‌تر، ساده‌تر و قابل فهم‌تر بوده‌است، امروز در دسترس است.
بخش بزرگی از آسیای میانه ؛ افغانستان ؛ پاکستان ؛ جمهوری آذربایجان ؛ ارمنستان ؛ ترکیه و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل‌گیری این موسیقی داشته‌اند.
از موسیقی‌دان‌ها یا به عبارتی نوازندگان موسیقی درایران باستان می‌توان به « باربد» ؛ « نکیسا» و « رامتین » اشاره کرد. موسیقی اصیل ایرانی، جزو کهن‌ترین سبک‌های موسیقایی از دوران باستان تا به امروز است .
همچنین « ردیف‌های موسیقی اصیل» به‌عنوان نخستین پروندهٔ مستقل ایران در فهرست میراث ناملموس جهانی در مهرماه ۱۳۸۸ ثبت شد.
تفاوت موسیقی اصیل ایرانی و موسیقی غربی
موسیقی ایرانی دارای هفت دستگاه و پنج آواز است که هر یک از این هفت دستگاه، گامی مخصوص به خود دارند. لفظ « گام » که مأخوذ از موسیقی غربی است، به این دلیل استفاده شد تا در این مشابهت صوری، تفاوت باطنی این دو نوع موسیقی، به ویژه در این زمینه نشان داده شود.
تفاوت گام و فواصل در موسیقی غربی و سنتی
یکی از تفاوت های اصلی موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی غربی، استفاده از ریزپرده ها در موسیقی ایرانی است. ریزپرده یا میکروتون (Microtone) به فواصل کوچک تر از نیم پرده (Semitone) اشاره دارد.
ناگفته نماند که در گذشته، نظام کوک موسیقی غربی نیز شامل ریزپرده ها می شده، اما با روی آوردن به سیستم کوک اعتدال مساوی دوازده نتی (Twelve-tone Equal Temperament) دیگر جایی برای ریزپرده در موسیقی اروپایی ها وجود نداشت. به همین دلیل امروزه کوچک ترین فاصله موسیقیایی در موسیقی غربی، نیم پرده است.
اما در اغلب دستگاه های موسیقی ایرانی، وجود ریزپرده (که گاهی به آن “ربع پرده” نیز گفته می شود، ولی در عمل ممکن است دقیقاً ربعِ پرده کوک نشود) به چشم می آید. استفاده از این فواصل، حس و حال متفاوتی را در موسیقی ایرانی و البته برخی فرهنگ های موسیقی شرقی دیگر مثل موسیقی ترکی و عربی بوجود می آورد.
کلنل علینقی وزیری که از تأثیرگذارترین اشخاص در عرصه موسیقی ایران است، با ایجاد علائم عَرَضی “سُری” و “کُرُن” برای اولین بار اقدام به نوشتن ردیف موسیقی ایرانی به شکل نت کرد.
تک صدایی یا چند صدایی
در موسیقی غربی، گسترش اصوات به صورت عمودی (خطوط متعدد صدا در یک قطعه) از اهمیت بالایی برخوردار است. این خاصیت را می توان به دو شکل: هوموفونیک (یک صدا در نقش ملودی اصلی و باقی صداها در نقش هارمونی برای آن صدا) و پلی فونیک (چندین صدا یا ملودی که از نظر ملودیک و ریتمیک مستقل هستند) در موسیقی غربی مشاهده نمود.
در مقابل، موسیقی سنتی ایرانی بیشتر ملودی محور است و فراز و فرودهای ملودی و تحریرها و لحن اجرا به آن وسعت معنایی می بخشد. البته در اجرای موسیقی سنتی ایرانی به شیوه سنتی و قدیمی آن، می توان شکل خاصی از هارمونی را یافت.
سازها
در ساز های ایرانی عمدتا از مواد طبیعی مانند چوب و پوست ساخته شده است و قطعات فلزی و سفالی در آن ها کاربدر دارند. ساز های ایرانی را می توان به دسته های زهی – زخمه ای، زهی – کوبه ای و زهی – آرشه ای تقسیم بندی کرد.
سازهای زهی زخمه ای مثل: ساز تار، ساز سه تار و قانون اشاره کرد. ساز های زهی – کوبه ای هم می توان به ساز های دف و تنبک اشاره کرد و ساز های زهی – آرشه ای، کمانچه یا قیچک از این قبیل است.
سازهایی را که در موسیقی غربی رایج است تفاوت های زیادی با سازهای سنتی ایرانی دارد. سازهای رایج در موسیقی غربی شامل: ویولن، پیانو، ویولا و چنگ است.
درون مایه و مضمون
در کل می بایست گفت که موسیقی ایرانی نسبت به موسیقی غربی، تمرکز بیشتری بر جنبه های معنوی و روحی دارد. در فرهنگ ایرانی، هنر، ادب، دین و عرفان پیوندی عمیق و ناگسستنی دارند که یکی از بهترین مصادیق آن، موسیقی سرزمین ما است.
