سه‌تار به عنوان یک ساز ایرانی، از سازهای زهی و مضرابی به شمار می آید. این ساز، از ۴ سیم که از جنس فولاد و برنزمی باشد، تشکیل شده است. تارها به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند. اما برای آنکه سه تار صدای زیبایی داشته باشد، باید دارای ویژگی های خاصی باشد.اگر میخواهید یک سه تار خوش صدا خریداری نمایید، پیش از انتخاب ساز خود حتما ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام را بخوانید.
سه تار
سه‌تار سازی از خانواده سازهای دوتار و تنبوربوده‌است که امروزه در طبقه بندی سازهای موسیقی سنتی ایران و با پرده بندی مشابه به سازتار به شمار می‌رود.
در ساخت ساز سه‌تار معمولا ازچوب گردو، توت و افرا برای کاسه، چوب توت برای صفحه و چوب گردو برای دسته استفاده می‌شود. ساخت کاسه به سه روش چسباندن ترکه‌های چوب، تراش یک تکه و یا استفاده از کاسه کدو امکان پذیر است.همانطور که گفته شد، سیم‌های سه‌تار از جنس فلز برنز و فولاد می‌باشد و در تزیین ساز به فراخور سلیقه سازنده از سایر چوب‌ها و همچنین از صدف، استخوان و عاج استفاده می‌گردد. معمولا برای محافظت از چوب و براق کردن بدنه سه‌تار ازلاک الکل استفاده می‌گردد
ویژگی‌های یک سه تار خوش صدا و خوب
در انتخاب یک سه تار خوب باید به دو خصوصیت ظاهری و صوتی آن توجه شود.
منظور از خصوصیت ظاهری شکل و ظاهر فیزیکی آن است که شامل تناسب ظاهری، تناسب وزنی و هماهنگی فیزیکی با جسم نوازنده است.
خصوصیات صوتی مربوط به شخصیت و نوع صدای ساز است که شنیده نشدن اصوات اضافی و مزاحم، تناسب صدا، نرمی‌و عدم خشونت صوت، شیرینی و خوشایند بودن صدا را در برمی‌گیرد.
نکات مهم هنگام انتخاب و خرید سه تار خوش صدا
برای تشخیص کیفیت مناسب یک ساز، اولین نشانه صدای شفاف و خوب ساز است، ویژگی دیگر، خوش دست بودن آن و در مراحل بعد نوبت به زیبایی ساز می‌رسد.سایر موارد یک سه تار خوب به شرح زیر است .
سه تار خوب علاوه بر مهر، چه مشخصات و ویژگی های مهمی برای بررسی و در نظر گرفتن دارد. سه تار خوب می بایست ویژگی های زیر را داشته باشد:
- بهترین و مناسب‌ترین چوب برای صفحه و کاسه سه تار، چوب درخت توت است، پس به این موضوع دقت کنید «معمولاً چوب توت زرد رنگ است».
- رگه های درشت صفحه به سمت سیم بم باشد.
- فاصله ی سیم تا دسته ی ساز کم باشد تا حدی که موقع اجرا سختیه سیم را حس نکنید.
- صدای پائین دسته با بالا دسته همخوانی داشته باشد.
- صدای سیم دوم مفهوم باشد و حالت گنگی نداشته باشد.
- در اجرای سیم بم، سیم کاملا نرم و صدایی طبیعی داشته باشد.
- صدای همه ی سیمها دنبال هم باشد یعنی با هم همخوانی داشته باشد و در گوش دادن تفکیک سیمها سخت باشد.
- بلند بودن صدای ساز دلیلی بر خوب بودنش نیست.
- با یک مضراب ویا حتی بدون زدن مضراب باید بتوانید چندین نت را به راحتی و با طنین خوب اجرا کنید.
- در اجرای تکنیک ناله ی ساز(ویبره) هیچ مشکلی نداشته باشید.
- بعد از کوک کردن ساز تک تک پرده ها را امتحان کنید که در اصطلاح گز نزند.
- دسته ی ساز نه کلفت و نه زیادی نازک باشد که البته بستگی به دست خودتان دارد.
- ساز از نظر وزنی سبک باشد.
- رنگ ساز هرچه روشنتر باشد بهتر است .
- آخرین خصوصیت سه تار خوب این است که زیبا باشد.
طریقه نگهداری سه تار
بعد از خرید ساز، مهمترین نکته ای که باید بدانید و رعایت کنید نگهداری درست از سه تار است. توجه داشته باشید که رسیدگی به ساز به طول عمر آن کمک کرده و حتی با گذشت زمان به ارزش و قیمت سازتان افزوده نیز خواهد شد.
