یکی از اولین مفاهیمی که در موسیقی با آن مواجه میشوید و باید یاد بگیرید، خطوط حامل است. در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام به آموزش خطوط حامل در موسیقی میپردازیم.
تعریف خطوط حامل در موسیقی چیست؟
خطوط حامل در موسیقی (Staff)، مجموعهای از ۵ خط افقی با فواصل مساوی است که نتها به صورت عمودی روی آنها نوشته میشوند. هر کدام از این خطها و فواصل بین آنها، نشان دهنده گام متفاوتی هستند. این خطوط از پایین به بالا شمرده میشوند. فرکانس نتها نیز هرچه از خطوط پایین به سمت خطوط بالاتر میرویم، زیرتر میشود.
یک نت میتواند روی این خطوط یا بین آنها قرار بگیرد. نامگذاری نتها وفرکانس (زیر و بم بودن) نتها، دقیقا به موقعیت آن روی خطوط حامل بستگی دارد. از طرفی کلید هم میتواند بر نام و فرکانس نتها تاثیر بگذارد؛ یعنی جایگاه یک نت معین روی خطوط، در کلید سل و کلید فا کاملا متفاوت است.
نیم خط در موسیقی چیست؟
۵ خطوط حامل در موسیقی همیشه کافی نیستند؛ زیرا گاهی باید از نتهایی با فرکانس خیلی زیر یا خیلی بم استفاده کرد. برای نوشتن این نتها، از نیم خط (Ledger lines) استفاده میکنیم. نیم خط، خط کوتاهی است که به بالا یا پایین خطوط حامل اضافه میشود تا یک نت خاص روی آن نوشته شود. دقت کنید که استفاده از نیم خط برای نتهای خیلی بم یا خیلی زیر، میتواند خواندن نت را برای نوازنده دشوار کند؛ بنابراین بهتر است از کلیدهای مختلف استفاده شود.
تاریخچه خطوط حامل
قبل از ابداع خطوط حامل، از یک سیسیتم ابتدایی به نام نئوم (neume) برای نتنویسی در غرب و شرق استفاده میشد. نئومها به اندازه کافی دقیق نبودند و فقط یک ملودی کلی را نشان میدادند؛ اما فرکانس دقیق نتها یا ریتم را نشان نمیدادند. خطوط حامل در قرن ۱۳ توسط یک آهنگساز ایتالیایی به نام اوگولینو دا فورلی (Ugolino da Forli) ساخته شدند.