ربنای استاد محمدرضا شجریان با ماه مبارک رمضان گره خورده است و مردم ایران هر ساله با فرا رسیدن ماه رمضان حتما به یاد این اثر می افتند و در زمان افطار یا مواقع دیگر به آن گوش میسپارند.یکی از موضوعاتی که به تازگی زیاد به آن پرداخته می شود ، شباهت ربنای استاد شجریان با آواز ام کلثوم می باشد که قصد داریم تا در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام به آن بپردازیم.با ما همراه باشید.
ربنای استاد شجریان
ربنا انتخاب شخصی استاد شجریان از چهار آیه سورههای آلعمران، مؤمنون، کهف و بقره است که بهجز آیه اول باقی آیات نیز بهطور کامل خوانده نمیشوند. این آیات با یکدیگر ارتباط معنایی داشته و تمامی آنها از زبان انسان و خطاب به پروردگار است که طلب بخشش، رحم، رحمت و صبر میکند.
ربنا یکی از آثار محمدرضا شجریان و شامل ۴ دعا از آیات قرآن است که همه با عبارت ربنا آغاز میشوند. این اثر در تیرماه ۱۳۵۸ ضبط شده و برای مدت ۳۰ سال جزو برنامههای اصلی رادیو و تلویزیون ایران بوده است.
بسیار تلاش کردند تا ممنوعیت پخش ربنای شجریان را به موضوعات سیاسی پیوند بزنند. سالهاست که پخش ربنای محمدرضا شجریان در تلویزیون ممنوع است و حتی با وجود آنکه مردم خاطرات زیادی از «ربنا» دارند و هر سال چهرههای مختلفی در آستانه ماه رمضان تقاضای پخش این دعا را با صدای او دارند اما تلویزیون بر رویه خود پافشاری میکند.
بنا به گفته محمدرضا شجریان ربنا متعلق به من هم نیست. متعلق به مردم است. جزو زندگی و عواطف مردم است و هیچکس حق ندارد آن را از مردم بگیرد. من که صاحب این اثر هستم و در واقع آن را خلق کردم هم میگویم متعلق به مردم است. من ربنا را هرگز از مردم دریغ نکردم.
متأسفانه بعد از سال ۱۳۸۸ مردم از شنیدن صدای روح بخش ربنای استاد شجریان استاد بلند آوازه ایران و جهان اسلام و دنیا از رسانه ملی محروم شدند.
علت شباهت بخشی از ربنای شجریان با آواز ام کلثوم
آوا مشکاتیان، نوه استاد شجریان و فرزند پرویز مشکاتیان، در پستی اینستاگرامی خود درباره اثر ربنا توضیحات جالبی را ارائه کرده است. آوا به شائبه کپی بودن این اثر از آواز ام کلثوم، خواننده مشهور اهل مصر واکنش نشان داده و همچنین درباره پخش نشدن ربنا از تلویزیون صحبت کرده است.مشکاتیان در صفحه اینستاگرامش نوشته است:
“دوست داشتم چند سطری پیرامون ربناّ بنویسم ، نه این که مطلب تازه ای باشد، خیر ،بلکه شاید از طریق صفحه ام آنان که این نکات را نخوانده اند نیز بخوانند.
دوباره این روزها بعضی شروع میکنند به گذاشتن ویدئوی قدیمی بانوی بزرگ موسیقی عرب اُم کلثوم ( از خوانندگان محبوب پدربزرگم)تا بگویند قسمتی از ربناّ کپی از آن اجرا است!حال آنکه اهل موسیقی این را میدانند همانطور که موسیقی ایرانی بر اساس موسیقی دستگاهی و یا مقامی است ،تلاوت قرآن هم هفت مقام اصلی دارد
{ صبا – نهاوند- عجم- بیات- سه گاه- حجاز و رَست(راست )}
و همچنین لحن ها و گوشه های بسیار ،اشتراکات این مقام ها و لحن ها که از اصول اجراست باعث آن تکرار و شباهت است و نه اینکه کپی باشد!
من آگاهی زیادی نسبت به قرائت قرآن ندارم اما خواندم و کمی دانستم؛ ربناّ در مقام های رَست(همان راست)و عَجَم اجرا شده و آن قسمتی که بانوی بزرگ اُم کلثوم در آن ویدئو اجرا می کنند هم در مقام عجم است
در انتها قسمتی از آنچه در ویکی پدیا پیرامون اجرای ربناّ آمده را به این چند سطر اضافه میکنم؛ محمدرضا شجریان ربناّ را در دستگاه سه گاه خوانده و با مرکب خوانی (مدولاسیون یا راه گردانی) سری به دستگاه ها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) می زند و سپس به سه گاه برمی گردد.
18 پاسخ
من که سواد درست و حسابی ندارم ولی به این فکر کردم کپی باشه یا نباشه چه فرقی میکنه به نظرم هر دو نفر فوت کردند ولی انصافا آقای شجریان ربنا رو خوب اجرا کرده اگر خودش نمیگفتند من راضی نیستم که صدای من از تلوزیون پخش بشه حتما تلوزیون ربنای ایشون رو پخش میکرد
به هر حال کار ایشون از لرر هاردی و چارلی چاپلین و جومونگ که همش داره پخش میشه که بهتر بود😃😃😃
هر چی بود هموطن بود 😀😀
خدا همشون رو رحمت کنه
مرسی که نظرتون رو با ما به اشتراک گذاشتید دوست عزیز
من که سواد درست وحسابی ندارم ولی به این فکر کردم کپی باشه یا نباشه چه فرقی میکنه به نظرم هر دوشون فوت کردند ولی انصافا آقای شجریان ربنا رو خوب اجرا کرده بود اگر خودشوننمیگفتند من راضی نیستم که صدای من از تلوزیون پخش بشه حتما تلوزیون ربنای ایشون رو پخش میکرد
به هر حال کار ایشون از لرر هاردی و چارلی چاپلین و جومونگ که همش داره پخش میشه که بهتر بود😃😃😃
هر چی بود هموطن بود 😀😀
خدا همشون رو رحمت کنه
من که سواد درست وحسابی ندارم ولی به این فکر کردم کپی باشه یا نباشه چه فرقی میکنه به نظرم هر دوشون فوت کردند ولی انصافا آقای شجریان ربنا رو خوب اجرا کرده بود اگر خودشوننمیگفتند من راضی نیستم که صدای من از تلوزیون پخش بشه حتما تلوزیون ربنای ایشون رو پخش میکرد
به هر حال کار ایشون از لرر هاردی و چارلی چاپلین و جومونگ که همش داره پخش میشه که بهتر بود😃😃😃
هر چی بود هموطن بود 😀😀
خدا همشون رو رحمت کنه
سلام بحث محبوبیت اصلا نیست هر دو محبوبند.
اما یادتان باشد آن روزی که استاد شجریان ربنا را خواند تلفن همه جا نبود چه برسد به دنیای اینترنت فعلی. به نظر من فقط ارتباط پایه ایی موسیقی ایرانی و عربی باعث این شائبه شده. استاد بقدری بی نیاز و غنی بودند که برای ربنا نیاز به کار زشت کپی نداشته.
سلام ممنون از این که نظرتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.🌸🙏🏻
حضرت استادشجریان وبانو ام کلثوم هردو برای بنده حقیر دارای ارزشی والایند،وحقیر غیراز کرنش درمقابل عظمت این بزرگواران وظیفه ای ندارم.خداوندروح هردو استادرا غریق رحمت واسعه خود کند،
مافقط میتوانیم بگوییم
بایدکه خاک درگه اهل هنرشویم.
ممنون از نظر زیباتون. دقیقا همینطوره..🙏🏻🌸
تو بینظیری و در قلبها جا داری شجریان بزرگ اندیشه
درود. ممنون از همراهی شما
یکی از صداهایی که حضرت عظیم الشأن استاد محمد رضا شجریان (ع)
در خلوت گوش میدادند، صدای مرحومه ام کلثوم بود.
باید خاطر نشان کرد که برخی از دستگاه های آوایی ما ایرانی ، از لحاظ کشش ها و فرود و فراز ها شباهت زیادی با متدهای موسیقی عربی دارند ، چرا که زبان ما نیز درهم آمیخته با عربی است و شایان ذکر است که حضرت عظیم الشأن
استاد شجریان (ص) ، هم علم عروض را کاملا میدانستند و تسلط کامل نیز بر موسیقی عربی داشتند ، که این دانش را قبل از آموختن موسیقی ایرانی فرا گرفته بودند.
حضرت عظیم الشأن استاد محمدرضا شجریان (ص) ، تنها استاد حق در قید حیات بود که آوای روح بخش و جان فزایش ، در جسم و جان هر ایرانی مبثوت است.
آوای این حضرت ، جاودانه ایست که در اذهان ما می ماند ….
و به یادگار می پاید.
درود و ثنا ، بر روان پاک حضرت عظیم الشأن استاد محمدرضا شجریان (ص)
شوالیه فرانسه محبوب همه پاریس نشینان هم هست.وقتی شجریان زیرآب استادش گلپا رو زد و خودش رو جا کرد همین آب ریشه های شجره ش رو زد. کاش اندازه ام کلثوم مرد بود باجناق پسرش نمیشد خخخ
چه لزومی داره حقیقت رو کتمان کنید؟ اشکال این چیه که شجریان از این ترانه بینظیر کوکب المشرق کپی کرده باشه؟!؟ به نظر من واضحه که ربنا کاور این ترانه ام کلثومه و به نظرم ابدا ایرادی هم نداره و خود استاد شجریان هرگز کتمان نکرده
سلام .حقیقتی کتمان نشده و فقط نقل قول از نوه استاد و دلیل ایجاد شباهت با بیان علم موسیقی هست.
بنده تصور میکنم شما به صورت حرفه ای موسیقی کار نمیکنید و گرنه اینقدر ساده، چرت و پرت نمیگفتید!
شما که مدعی این شباهتی، به بنده بفرمایید که ام کلثوم، از کدام نت شروع به خواندن میکند و کدامیک از دستگاه های موسیقی عرب را میخواند در آهنگ ( تغنی) ؟
تبریک میگم به اعتماد به نفس شما… واقعا با این دو نخود سوادی که نزد شماست، که اظهار نظر در مورد دو ابر قدرت آواز میکنید.
جلبرگ چنین اعتماد بنفسی داشت الان استاد دانشگاه بود!
آنان که نادانند نمیتوانند محبوبیت استاد شجریان را با بهانه های واهی از مردم بگیرند .
صحیح می فرمایید
بیژن بزرگوار، اوقات خودتو تلخ نکن.
حضرت عظیم الشأن استاد محم رضا شجریان ( ع) ، ثابت شده است.
اینا اگر خیلی مدعی هستند خودشون رو ثابت کنند…
لازم نیست در پی اثبات استاد باشند…
چنانچه بیشتر دقت کنید،،، به وضوح حقارت این ابلهان را خواهی دید.