گیتار، تار، سه تار و همه سازهایی که دارای تار هستند جزو ساز های مضرابی می باشند.اما آیا می دانستید در میان این سازها،دوتار وجود دارد.سازیکه فقط د تار داشته و با ناخن به نواختن آن می پردازند؟در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با ساز دوتار بیشتر آشنا شوید.
دوتار ،سازی با فقط دو تار
دوتار یکی ازسازهای مضرابی موسیقی ایرانی است و همانگونه که از نام آن برمیآید، دارای دو سیم (تار) است . در هنگام نواختن این ساز، معمولاً با ناخن به جای مضراب زخمه میزنند.دوتار دارای شکمی گلابی شکل و دستهای نسبتاً دراز است و ۱۷ تا ۲۰ دستان بر دسته آن بسته میشود.
برخی از دوتارهای محلی در نواحی مختلف جنوب ایران فاقد دستان است. سطح روی شکم دوتار از جنس چوب است. تعداد سیمهای این ساز ۲ تا است و به همین علت به آن دوتار میگوند و تارهای آن به فاصلههای مختلف کوک میشوند.
تاریخچه
دوتار به عنوان یکی از مهمترین آلات موسیقی سنتی در خراسان شمالی است.دوتار نوازی خراسان شمالی و بخشی گری، به عنوان یکی از میراث ملی ایران زمین در یونسکو به ثبت رسیده است.
دوتار که در برخی از رسالههای قدیم موسیقی ایران با عنوان تنبور یا تمبور نیز شناخته شده، از سازهای متداول در ایران قدیم است که امروزه نیز در برخی نواحی ایران متداول است. این ساز قدمتی چندهزار ساله دارد و از خانواده سازهای زهی مضرابی مقید است که با انگشتان دست نواخته میشود.
امروزه این ساز در مناطقی چون شمال و شرق خراسان، منطقه ترکمن نشین و کتول در استان گلستان و نیز شرق مازندران رواج دارد و به این ترتیب میتوان گفت حوزه رواج دوتار شمال شرقی ایران است.
ساختمان ساز
دوتار دارای کاسهای گلابیشکل و دستهای نسبتاً دراز و دو رشته سیم (تار) است. طول دستهٔ آن حدود ۶۰ سانتیمتر و کل ساز حدود ۱ متر است.قسمت گلابیشکل این ساز از چوب درخت شاهتوت و دستهٔ آن از چوب زردآلو یا درخت گردو ساخته میشود. در قدیم به جای سیم از ابریشم استفاده میشد.
تکنیک نواختن
تکـنیک نواختـن دوتار مرکب است از کـشیدن تارها بدون استـفاده از مضراب و به ـدنبال آن حرکات نزولی و صعـودی که تـقـریـباً تمام انگـشتان را درگیر نواختـن آن میکـنـد.
سرشناسترین نوازندگان پیشین دوتار
از سرشناسترین نوازندگان پیشین دوتار میتوان به، حاج قربان سلیمانی، استاد نظرمحمد سلیمانی، عباسقلی رنجبر، نظرلی محجوبی، محمدحسین یگانه، الیاقلی یگانه و از نوازندگان فعلی دکتر مجید تکه، علیرضا سلیمانی و عثمان محمدپرست اشاره کرد.
