روش صحیح مضراب زدن در سه تار

روش صحیح مضراب زدن در سه تار بسیار مهم است زیرا هم در نحوه ساز زدن و درنتیجه سلامت دست و هم در تولید صدای ساز اثر گذار است.از این رو در این بخش از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام شما را با نکات مهم روش صحیح مضراب زدن در سه تار آشنا می نماییم.

روش صحیح مضراب زدن در سه تار

اگر بخواهیم به صورت خلاصه بیان کینم، اولین نکته مهم این است که هنگام مضراب زدن حتما انگشت کوچک، انگشت حلقه و انگشت شصت باید روی صفحه ثابت باشند.

دوم آنکه دستتان را به حالت جمع شدگی روی صفحه قرار دهید. انگشت میانی و انگشت سبابه، هم زمان با هم بالا می‌آید و بعد باهم پایین می‌آیند، پس از بازگشت، انگشت سبابه به سیم ضربه می‌زند و گذر می‌کند. انگشت میانی همان جای اول خود باقی می‌ماند.

پس از قرار گرفتن دست راست روی کاسه و قرار گرفتن انگشتان به نحوی که در قبل گفته شد ، به وجود آوردن آرامش و جلوگیری از هر گونه انقباض دردست راست ( کتف ، بازو و ساعد ) از نکات اولیه مضراب زدن می باشد.

.برخلاف آنچه که هنرجویان میِپندارند ، هیچگونه نیرو یا فشاری برای  عمل مضراب زدن نباید اعمال شود (زیرا در این صورت نوازنده ای که یک ساعت سه تار مینوازد باید با خستگی عضلات مواجه شود که در واقع این طور نیست) .

اعمال هر گونه نیروی زائد و فشار در حین مضراب زدن ، نه تنها باعث سفتی دست راست خواهد شد ، بلکه اثر منفی در صدا دهی  ساز نیز خواهد داشت.

نکات مهم در شیوه مضراب زدن

تنها شیوه صحیح مضراب زدن استفاده از سنگینی  و وزن انگشت اول ( سبابه )  میباشد. برای رسیدن به این مهم رعایت نکات ذیل ضروری است.

۱ – در سه تار حرکت از  پایین به بالا  را ” مضراب راست ” و از بالا به پایین را ” مضراب چپ ” می نامند.

۲ – اندازه ناخن انگشت اول حدود ۳ الی ۴ میلی متر و به شکل گرد و بدون زاویه  باشد.

۳ – انگشتان دیگر ( مخصوصا سوم و چهارم ) کاملا بدون ناخن بوده ، در غیر این صورت امکان قرارگرفتن نوک انگشتان با صفحه سه تار میسر نخواهد بود.

۴ – بعضی از هنرجویان به غلط عادت دارند با سر ناخن مضراب می زنند.محل صحیح اصابت ناخن به سیمها ، کناره سمت چپ ناخن است . در این حالت کناره ناخن به صورت مماس با سیمها برخورد خواهد کرد و باعث کندن سیمها نخواهد شد.

۵ – برای استفاده بهینه از وزن انگشت ، به هنگام مضراب زدن ، بازکردن انگشت اول (بندهای انگشت اول کاملاً باز شود) ضروری می باشد. در این حالت انگشت از حداکثر وزن برخوردار می باشد و به هنگام برخورد با سیم صدایی مطبوع ، عمیق و حجیم به وجود خواهد آمد که باعث هیچ گونه سفتی و فشار نیز در دست نخواهد شد.

برخلاف آنچه هنرجویان می پندارند ، صدای قوی در سه تار ، ارتباطی با محکم زدن مضراب ندارد.ریشه به وجود آمدن صدای حجیم ، در انتقال صحیح نیروی وزن انگشت به وسیله ناخن بر روی سیمها میباشد. واضح است که با ارتفاع کم انگشت ، به هیچ وجه نیرویی به وجود نخواهد آمد و صداها پوک خواهند شد. هنرجویان باید دقت نمایند که از مضراب زدن با ارتفاع کم اکیداً خودداری کنند.

۶ – برای مضراب زدن انگشت اول باید کاملاً باز شود . دقت شود که در مضراب زدن برای به وجود آوردن سنگینی بیشتر ، انگشت حتماً از بند سوم (محل اتصال انگشت به کف دست ) خم شود. طبیعی است که در این حالت بند دوم نیز کاملاً خم خواهد شد ، اما بند اول به هیچ وجه نباید خم شود. پس از برخورد کناره سمت چپ ناخن به سیم ، نوک انگشت انتهای شست را لمس نماید.

۷ – دقت شود هنگام حرکت انگشت اول ، انگشت دوم که در فضا آزاد میباشد همراه با  انگشت اول و به موازات آن حرکت داشته باشد. هنرجویانی که انگشت دوم آنان حرکت نداشته باشد در آینده دچار انقباض و سفتی دست  و در مضراب زدن با مشکل مواجه خواهند شد.

۸ – هنرجویان می بایست بین ۳ تا ۴ جلسه مطالبی را فقط با مضراب راست و به صورت آهسته ( از سریع و پشت هم مضراب زدن خودداری شود زیرا در این صورت انگشت ، زمان لازم را برای باز شدن نخواهد داشت) تمرین کنند و سپس به مضراب چپ بپردازند .

۹ – برای مضراب چپ ، حرکت از انتهای انگشت شست ( جایی که مضراب راست خاتمه پیدا کرده ) آغاز میشود و پس از برخورد نیمه چپ ناخن به سیم و باز شدن کامل بندهای انگشت خاتمه پیدا میکند.