معرفی ساز دودوک ، ساز سخت ارمنی

می توان گفت هر فرهنگی ساز و آهنگ خاص خودش را دارد.شاید یکی از دلایلی که به موسیقی و ساز  تنوع می بخشد همین موضوع باشد.ساز‌های بادی یا هواصدا‌ها یا آیروفون‌ها بسته به نوع زبانه‌ی آن‌ها، تعداد لوله‌های صوتی شان و … دارای انواع مختلفی هستند. یکی از این سازهای هواصدا ساز دودوک است که در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این ساز و ویژگی‌های آن آشنا می‌شویم.

ساز دودوک

ساز دودوک به ارمنی یا تزیراناپوق اصیل‌ترین ساز ارمنیان در بین دیگر سازهای ملی آنان به شمار می‌رود.

موسیقی شناسان ارمنی، استناد به شواهد تاریخی و داده‌های باستان‌شناسی قدمت این ساز را به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد و تاریخ موسیقی دودوک ارمنی را به دوران پادشاهی  تیگران بزرگ در سرزمین کوهستانی ارمنستان دانسته‌اند؛ ولی دانشمندان غربی قدمت این ساز را ۱۵۰۰ سال پیش می‌دانند.

یونسکو در ۲۰۰۵ میلادی دودوک را به منزلهٔ شاهکار میراث معنوی و شفاهی بشریت معرفی کرد.

ساز‌های بادی یا هواصدا‌ها یا آیروفون‌ها بسته به نوع زبانه‌ی آن‌ها، تعداد لوله‌های صوتی شان و … دارای انواع مختلفی هستند. یکی از این سازهای هواصدا ساز دودوک است که در ادامه با این ساز و ویژگی‌های آن آشنا می‌شویم.

معرفی ساز دودوک

دودوک جزو ساز‌های هواصدا (یا آیروفون یا ساز‌های بادی) است. دودوک را یک هواصدای مقید زبانه‌دار با زبانه دو لایه معرفی می‌کنند که دارای لوله‌ی صوتی منفرد است.

دودوک یک ساز ارمنی است که بسیار شبیه به ساز بالابان آذربایجان است. دودوک را نی سنتی ارامنه نیز معرفی می‌کنند. جیوان گاسپاریان سرشناس‌ترین نوازنده‌ی دودوک جهان است

دودوک و بالابان دو ساز خیلی مشابه هستند. بالابان ساز مربوط به آذربایجان شرقی است که به همین ساز در کردستان نرمه نای می‌گویند. ولی دودوک ساز معروف و مختص ارامنه است.

برخی هر دو ساز بالابان و دودوک را یکی دانسته، ولی با کمی دقت در نوای ساز دودوک و بالابان به راحتی می‌توان متوجه تفاوت نوا و صدای آن‌ها شویم.

ساز دودوک سازی که آنرا “غمگین ترین ساز دنیا ” می دانند و کاربرد آن هر روز همه گیر تر می شود . طی همین مدت کلی ترانه به زبانهای مختلف(از جمله انگلیسی و فارسی ) شنیده شده  که در آن از این ساز استفاده شده بود و یا در موسیقی متن فیلمهای زیادی از صدای آن جهت زدن رنگ شرقی و عرفانی به موسیقی استفاده کرده بودند .

نحوه‌ی نواختن ساز دودوک

نحوه فوت کردن و صدا در آوردن دودوک کمی دشوار است و نوازنده برای صدا گرفتن از دودک لازم است که با نهایت توان خود در آن بدمد (یا فوت کند).

بر سر ساز دودوک یک قمیش متصل می‌شود که قمیش‌های مختلفی را می‌توان روی دودوک نصب کرد که هر کدام صدای متفاوتی را تولید می‌کنند.

به همین دلیل است که نوازندگان نسبتا حرفه‌ای همیشه مجموعه‌ای از قمیش‌ها را همراه خود دارند که بتوانند بسته به حس و حال خود از قمیش‌های مختلف برای تولید صدا‌های مختلف استفاده کنند. ساز دودوک یکی از ساز‌های نسبتا دشوار برای یادگیری است.