سعدی افشار ، با نام کامل سعدالله رحمتخواه زادهٔ ۱۳۱۳ در استان زنجان بازیگر کمدی ایرانی بود که در نمایشهای موسوم به سیاه بازی ، تختهحوضی یا روحوضی به ایفای نقش میپرداخت. سعدی افشار، آخرین بازماندهٔ بازیگران نسل سیاهباز در نمایشهای روحوضی درایران بود.در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این هنرمند برجسته آشنا شوید.
وی تا ششم ابتدایی تحصیل کرد و از نوجوانی علاقمند به بازیگری در تئاتر شد. افشار در سال ۱۳۳۰ برای نخستینبار روی صحنه رفت و به ایفای نقش پرداخت. بعدها او در تئاترهای سیاهبازی و تختهحوضی شرکت کرد و در نقش سیاه و مبارک به روی صحنه میرفت.
از سعدی افشار، بازیگرکمدی که در نمایشهای موسوم به سیاه بازی و یا تخته حوضی به ایفای نقش میپرداخت به عنوان تنها بازمانده سیاه بازی در ایران یاد میشود.
زندگی نامه هنری سعدی افشار
سعدی افشار کار بر صحنه نمایش را در نوجوانی آغاز کرد و برای نخستین بار چنانکه در هنرهای سنتی رایج است، با تقلید از اساتید گرانمایه ای چون ذبیح اله ماهری و مهدی مصری بر صحنه راه یافت. در ایامی که هنوز در صحنه تخت حوض سیاه پوشان چیره دستی چون سیدحسین یوسفی، اسداله قاسمی، محمود یکتا و رضا عرب زاده می درخشیدند.“
البته دوره ای که سعدی افشار و سایر همراهانش در اوج فعالیت خویش بودند زمانه ای بود که نمایش های شادی آور سنتی به دلیل تحولات اجتماعی و تغییراتی که در شیوه برگزاری مجالس شادمانی در حال انجام بود، به تدریج جای خود را به رقبایی تازه نفس تر می دادند تخت حوض از رونق افتاده بودو شرایط بدین ترتیب طوری رقم خورد که سعدی افشار و هم نسلان او آخرین بازماندگان نمایشگران سنتی باشند.
سعدی افشار در سالنهای متعددی از جمله تئاتر حافظ نو، سالن اصلی تئاتر شهر، تالار مولوی، تئاتر دهقان، تئاتر پارس، تئاتر نصر، سینما تئاتر کوچک و رادیو و تلویزیون با افرادی چون مهدی سنایی فرید، محمود یکتا، حسن شمشاد، محمود نظری، ابراهیم شادی، تهیه کارلو، عالم تاج گوهری، مژگان، افسانه، اکبر خسروی، هوشنگ خسروی، رحمان محسنی، عنایتالله شفیعی، محمد دبیر، حسن عظیمی، هوشنگ احمدی، رضا کریمی، نوروز بیات، علی اژدری، علی فتحعلی، محسن مقامی، مجید فروغی، رضا رضامندی و… هنر خویش را به تماشا گذارد و در مهر و آبان سال ۱۳۷۰ با دو نمایش «سعدی هملت میشود» و «بلورک و چشمه نوش» با گروهی از هنرمندان تئاتر نصر به سرپرستی دکتر محمود عزیزی در فستیوال پاییزی مادرید در اسپانیا و سپس فرانسه حضور پیدا کرد.
هنر رو به فراموشی سیاه بازی
هرچندکه این روزها سیاه بازی از رونق افتاده ولی گروهی از بازیگران که تجربه های آغازین خود را بر صحنه تئاتر انجام داده بودند و پاره ای از جوانان دانش آموخته این رشته در دوره معاصر کوشیدند تا از سنت ها و تجارب کمدی سنتی ایرانی محافظت کنند.
نسلی که با درس گرفتن از همت بزرگانی چون علی نصیریان و حسین کسبیان راه را آغاز کردند و امروز معدود اجراهای الهام یافته از سیاه بازی مرهون تلاش های ایشان است. نسلی که برجسته ترین الگوی ایشان”سعدی افشار”است .
وفات
سرانجام او در ۳۰ فروردین ۱۳۹۲ (نوزدهم آوریل ۲۰۱۳) بعد از تحمل یک دورهٔ طولانی بیماری به علت عفونت ریوی و پوکی استخوان در خانه شخصی خود در تهران درگذشت و هم زمان تئاتری از او به اسم فیس پوک روی صحنه بود.