شناخت سلفژ و کاربرد آن در موسیقی یکی از مهمترین بخش های ورود به دنیای موسیقی می باشد.این تکنیک که برای آوازخوانی از اهمیت بالایی برخوردار است،به شناخت صحیح و عمیق نیاز دارد.در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با سلفژ و روش های تقویت آن بیشتر آشنا شوید.
سلفژ
سُلفِژ یا سرایش، درموسیقی ، تکنیکی آموزشی برای آموزش نواک و آوازخوانی است که در آن هر نُتِ میزان با سیلاب خاصی که سیلابُ سُلفژ (یا سُلافاسیلاب) نامیده می‌شود، خوانده می‌شوند. هفت سیلاب که عملاً استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: دو، رِ، می، فا، سُل، لا، سی (یا تی).
برای سلفژ تعاریف متعددی بیان می‌شود. سلفژ را می‌توان خواندن مجموعه‌ای از نت‌ها به‌صورت پی‌درپی و پشت‌سرهم و با رعایت قوانین نت‌ها و سکوت‌ها معرفی کرد. پایهٔ یادگیری سلفژ دانستن ارزش زمانیِ هر نت است و در کنار این باید ارزش زمانیِ هرسکوت را نیز بدانیم.
به‌طور خلاصه، خواندن و نوشتن نت‌های موسیقی را که اغلب با آموزش تئوریک همراه است «سلفژ» می‌گوییم.
تقویت مهارت شنیداری
سلفژ از دروس مهم و همیشگی هنرستان‌ها، دانشگاهها و کنسرواتورهای موسیقی دنیاست و تمام نوازندگان ؛ خوانندگان ؛ آهنگسازان ؛ تنظیم کنندگان موسیقی و رهبران ارکستر تمام فعالان عرصهٔ موسیقی باید تسلط کامل بر روی این درس داشته‌باشند.
علاوه بر این، در سلفژ مهارت شنیداری هنرجو به گونه‌ای تربیت می-شود که بتواند آن‌چه را که در قالب نت می‌بیند، بدون آن‌که صدایی شنیده باشد یا به‌وسیله‌ی ساز اجرا کرده باشد، با صدای حنجره به درستی تقلید کند یا بالعکس، آن‌چه را که می‌شنود به شکل نت بر روی کاغذ ترسیم نماید.
سلفژ بواسطه‌ی تقویت مهارت شنیداری به موزیسین، اعم از خواننده یا نوازنده، این امکان را می‌دهد که لحظه‌ی فراز و فرود فرکانس‌ها، تناوب‌‌ها و فواصل میان نت‌ها را که پایه‌ی تشکیل ملودی‌ست شناسایی کند و به درک عمیق‌تری از روند شکل‌گیری آکورد و ساختار آهنگ برسد.
او در سطوح بالاتر نیز، در جایگاه یک آهنگساز، خواهد توانست تنظیمات بهتری را در ساخت ملودی ارائه دهد. بنابراین به‌طور کلی می‌توان گفت یادگیری سلفژ نه تنها هنر خوانندگی، که دانش و مهارت موسیقی را در تمامی ابعاد و زیرشاخه‌ها بهبود می بخشد.
دانش سلفژ به منظور جلوگیری از فالش شدن ملودی ها
سلفژ، روش بنیادین درک پایه‌ای و اصولی علم موسیقی‌ست. در هنر خوانندگی هنرمندی که سلفژ می-داند در ملودی‌ها فالش نمی‌شنود. او حین گام زدن یا آکورد گرفتن نوازندگان، به‌راحتی می‌تواند نت را پیدا کند و منطبق بر آن با حفظ ریتم بخواند.
سلفژ پایه ای ترین مباحث تئوری موسیقی است که در موسیقی کودک نیز به کودکان آموزش داده می شود.
روش‌های تقویت سلفژ
بنا بر آن‌چه پیشتر گفته شد در کلاس‌ها و کتب آموزشی از روش‌های مختلفی برای تقویت سلفژ هنرجو استفاده می‌شود که در زیر به سه مورد از آن‌ها اشاره می‌شود؛
۱- تقویت ریتم‌خوانی
تقویت ریتم خوانی شامل موارد ذیل می شود:
– تمرین و افزایش تسلط بر ارزش زمانی نت‌ها یا درک میزان کشیدگی نت با توجه نوع کسر میزان و تعداد ضرب مربوط به آن
– شناخت انواع کسر میزان اعم از ساده و ترکیبی در سه حالت دو ضربی، سه ضربی و چهار ضربی
– تمرین نت‌خوانی روی دو کلید سل و فا به منظور افزایش مهارت در تشخیص نوع نت در کلیدهای مختلف همگام با شنیدن صدا
در انجام این تمرین‌ها می‌توان از مترونوم کمک گرفت.
۲ – خواندن فواصل نت‌ها یا تلفظ نت‌های یک گام در فواصل اجرای تکراریِ یک نت پایه روی ساز
برای انجام این تمرین در مرحله‌ی اول یک گام مشخص انتخاب می‌شود که بهترینِ آن دو ماژور است. سپس تمامی نت‌های این گام شامل «دو ـ ر ـ می ـ فا ـ سل ـ لا ـ سی» به ترتیب، با ساز نواخته و مجددا با صدای حنجره تقلید می‌شود. در مرحله‌ی دوم یک نت، نواخته و شنیده می‌شود و نت بعدیِ آن بدون نواختن تلفظ شده، سپس درستی آن با اجرای همان نت روی ساز تست می‌شود.
پس از تسلط بر این مرحله، در قدم بعدی ابتدا یک نتِ پایه انتخاب و روی ساز نواخته و شنیده می‌شود، سپس تمامی نت‌های گام، به ترتیب و در فواصل تکرار اجرای این نت پایه، تلفظ شده و صحت ادای آن‌ها با نواختن نت روی ساز تست می‌شود.
۳ – درک و حس صداها و آکوردهای مختلف بر مبنای فرکانس
هر نت در هریک از آکوردهای ماژور، مینور، کاسته و افزوده آن‌قدر نواخته و شنیده می‌شود تا صدای نت در هر آکورد برای گوش آشنا شود.
