سه‌ تار الکتریک ،اولین ساز الکتریک ایرانی

شاید تعجب کنید ولی باید به شما بگوییم سه تار الکتریک هم وجود دارد . اختراع سه تار الکتریک در سال ۸۸ شمسی ثبت شد. این ساز اولین ساز الکترونیکی ایرانی محسوب میشود .در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این ساز بیشتر آشنا شوید.

معرفی کوتاهی از ساز سه‌تار

سه‌تار از سازهای مضرابی موسیقی ایرانی است که در ساخت آن از چوب، فلز، زه یا نخ نایلون استفاده می شود. وسعت سه تار نزدیک به سه اکتاو است. سه‌تار را معمولاً با مضراب نمی‌نوازند بلکه با ناخن (انگشت سبابه)، نواخته می‌شود. سه‌تار و انواع سازهای شبیه به‌ آن مانند تنبور و دوتار و چگور در نواحی مرکزی آسیا و خاورمیانه رواج داشته‌است.

سه تار الکتریک

همانطور که هر موسیقی در سبک خودش دارای انواع مختلفی می باشد ساز سه تار هم مدلهای مختلفی دارد که هر کدام دارای جذابیت های خاص خودشان می باشند. ساز ابداعی سه تار افکت که به سه تار الکتریک معروف است یکی از بهترین سازهای ایرانی می باشد که صدای موسیقی غیر ایرانی هم از آن به گوش می‌رسد.

سه‌تار الکتریک اولین ساز الکتریک ایرانی است که علاوه بر صداهای متنوعی که به وجود می‌آورد، دارای بیشترین وسعت صدا در بین سازهای ایرانی است. ناگفته نماند که آزمایش‌ها و تکمیل این ساز حدود ۱۱ سال طول کشیده است.

مخترع ساز سه‌تار الکتریک :

سلمان محمدی یکی از هنرمندان ایران زمین است که در سال ۱۳۷۶ به فکر ساختن سه‌تار الکتریک افتاد. وی کارش را با خرید یک سه‌تار ارزان قیمت آغاز کرد و سعی می کرد تا با اعمال تغییراتی در این ساز آن را به سه تار الکتریک تبدیل نماید.

سه تار الکتریک از خانواده سه تار است و صدای آن به وسیله تقویت کننده الکتریکی تغییر می کند.

تاریخچه این ساز به تاریخ ۸ دی ۱۳۸۸ برمی‌گردد و سلمان محمدی به شماره اختراع ۵۸ ۵۱۴ آن را به ثبت رسانده است. سه تار الکتریک در نمایشگاه سازهای ابداعی ایران برای اولین بار توسط استاد محمدرضا شجریان مورد استفاده قرار گرفت این ساز دارای سه مدل است:

سه تار الکتریکی مدل A

سه تار الکتریک مدل B

سه تار الکتریک مدل C

این ساز دارای چند قسمت میباشد و اجزای تشکیل دهنده آن تنه پیچ آب مغناطیسی خرج سیم‌ها خروجی صدا دسته شیطانک سردسته پیچ های کوکی ها گوشی ها به انسان و غیره می باشد.

معرفی قسمت های مختلف سه تار الکتریک:

تنه

به قسمت چوبی اشکی شکل ساز گفته می‌شود که دارای شکل خاص و خود به صورت تخت (flat) می‌باشد، که قسمت اصلی ساز هم به حساب می‌آید و پِیک آپ و خرک بروی آن سوار می‌شوند.

پیک آپ مغناطیسی (آهن‌ربایی)

یک سیم پیچ مغناطیسی است که بر روی بدنه و زیر سیم‌ها قرار دارد، وقتی سیم‌ها بر اثر زخمه زدن مرتعش می‌شود ارتعاشات توسط پیک آپ به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌شود.

خرک

به عنوان نگهدارنده سیم‌ها از آن استفاده می‌شود.

سیم‌ها

سیم‌ها بخاطر مقاومت بالا و صدا دهی مطلوب از فولاد نرم ساخته شده‌است که تعداد این سیم‌ها ۴ عدد می‌باشد، سیم آخر علاوه بر فولادی بودن دارای پوشش فنری می‌باشد.

خروجی صدا

روزنه‌ای است در ضخامت تنه که تا پیک آپ ادامه دارد و سیم پیک آپ از داخل آن روزنه عبور می‌کند و در انتها به یک فیش متصل می‌شود که سیم رابط آمپلی فایر و ساز به آن جا متصل می‌شود.

دسته

قسمت بلند ساز می‌باشد که فواصل موسیقی بر روی آن توسط پرده‌ها مشخص شده‌است که شامل دو قسمت می‌باشد قسمت پایینی که به تنه متصل است و قسمت اصلی آن به حساب می‌آید و قسمت بالایی که روی قسمت پایینی سوار می‌شود.

شیطانک

قسمت انتهایی سیم‌ها محسوب می‌شود که برای داشتن مقاوت بالا از جنس استخوان ساخته شده‌است و دارای شیب به سمت سر دسته می‌باشد.

سر دسته

قسمتی است که بعد از شیطانک شروع می‌شود و دارای انحنا می‌باشد و سیم‌ها در آنجا به گوشی‌ها متصل می‌شود.

پیچ‌های کوک یا گوشی‌ها

پیچ‌های چرخ دنده داری هستند که بروی سر دسته قرار می‌گیرند، که هر کدام آن‌ها به یک سیم متصل است و توسط آن‌ها می‌توان سیم‌ها را شل یا سفت (کوک) کرد.

بند ساز

قسمت جداگانه ساز می‌باشد که توسط دو نگهدارنده به ساز متصل می‌شود و بروی کتف نوازنده قرارمی گیرد و جنس آن از الیاف مصنوعی می‌باشد.

ویژگی‌های سه تار الکتریک

۱ – به جهت استفاده از گوشی‌های چرخ دنده دار بسیار دقیق کوک می‌شود و به سادگی هم از کوک خارج نمی‌شود، اما در سه‌تارهای مدل قدیم بعلت استفاده از گوشی‌های چوبی نگاه داشتن کوک بسیار سخت و دشوار و هم چنین بعلت بزرگ بودن دور گوشی کوک دقیق کردن کاری بسیار دشواربود.

۲ – به علت طراحی محاسبه شده در هر شرایط آب و هوا صدای مطلوب را خواهد داشت و این خود از وی‍‍ژگی‌های دیگر این ساز می‌باشد، اما در سه تارهای مدل قدیم بعلت استفاده از مواد طبیعی خام به شدت تحت تأثیر هوا بودند.