تا به حال در مورد سه تار مشقی چیزی به گوشتان خورده است؟ در واقع اگر بخواهیم کمی دقیق تر این موضوع را بررسی کنیم باید ابتدا با انواع سه تار آشنا شویم. در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با انواع سه تار و سه تار مشقی آشنا شوید.
ساز سه تار
سه‌تار از سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی است که با ناخن انگشت اشاره دست راست نواخته می‌شود. این ساز، دارای ۴ سیم از جنس فولاد و برنز است که به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند.
این ساز دارای ۲۸ پردهٔ قابل حرکت از جنس روده‌ی حیوانات یا ابریشم است. صدای آن ظریف و تو دماغی و تا حدودی غمگین است و گستره صوتی آن از هنگامِ بمِ دو زیر خط حامل تا لا بمل بالای خط حامل و در نتیجه نزدیک به ۳ اکتاو است.
این ساز پیشتر هم‌خانواده با سازهایی چون دوتار و تنبور بوده‌است و امروزه به تار بسیار نزدیک‌تر است.
در موسیقی دستگاهی ایران استفاده از سه تار بسیار رواج دارد؛ گرچه بیشتر برای تک نوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز برای هر دستگاه کوک ویژه‌ای دارد ولی فاصلهٔ چهارم یا پنجم پایین رونده معمولاً بین سیم‌های اول و دوم ثابت است.
انواع ساز سه تار
این ساز از نظر کیفیت ساخت به سه دسته تقسیم می شود:
سه تار مشقی ، سه تار معمولی ، سه تار حرفه ای
سه تار مشقی چیست؟
به جسمی ساخته از چوب گفته می شود که شباهت ظاهری بسیار زیادی به سه تار واقعی دارد.به طور کلی سازها از نظرسطح کیفی و نوع صدادهی به سه دسته: مبتدی – نیمه حرفه ای – حرفه‌ای تقسیم می‌شوند.
به سازهای مبتدی مشقی هم گفته می‌شود.
این سازها بر اساس سطحی که دارند کیفیت ساخت و صدا و همچنین قیمت‌های متفاوتی هم دارند.
سه تار مشقی یا تمرینی، دارای کیفیت صدای متوسط می باشد و بهای زیادی ندارد. همانطور که از نام آن پیداست، سه تار مشقی برای نواختن تمرین ها در مراحل ابتدایی مورد استفاده قرار می گیرد.
سه تار، ساز ظریفی می باشد واحتمال شکستن اجزاء آن زیاد است.
وقتی هنرجویی تازه شروع به نواختن سازسه تارمی کند، آشنایی کامل با این ساز ندارد، با نگهداری از ساز آشنا نیست و حتی ممکن است از نظر حمل و نقل و خطرات محیطی با مشکل مواجه شود به همین دلیل سه تار مشقی درمراحل ابتدایی برای او بهترین گزینه محسوب می شود.
اگرهنرجویی بخواهد به طور جدی شروع به نواختن ساز کند، نیاز به تمرین مستمر و روزانه دارد و بهتر است با سه تار مشقی تمرین کند.
سه تار مشقی تفاوت های زیادی با ساز حرفه ای دارد که از جمله تفاوت های آن میتوان به جنس چوب ، قدمت آن و کیفیت صدادهی آن اشاره کرد.
نکات مثبت و منفی سازهای مشقی
اما برخی نکات وجود دارند که لازم است درباره ساز مبتدی بدانید.
برای مثال سه تار مشقی با توجه به قیمت نسبتا پایینی که دارد از کیفیت پایین‌تری نسبت به سازهای دیگر برخوردار است.
به همین دلیل میتوان گفت اغلب سه تارهای مشقی ممکن است دارای فالشی در صدا باشند و از قطعاتی با کیفیت معمولی در ساخت آنها استفاده شده باشد.
احتمال دارد این موضوعات هنرجو را در ابتدای آموزش دچار برخی مشکلات کند، زیرا هنرجو ناچار است دائما درگیر تنظیم کوک و تعمیر قطعات ساز باشد و وقت و هزینه خود را صرف این مسئله کند.
پس بهتر است هنرجویان مبتدی برای خرید اولین ساز خود از مشاوره استاد یا نوازندگان سه تار راهنمایی بگیرند تا با انتخاب سازی مناسب و مقرون به صرفه انگیزه بیشتری در یادگیری سه تار بدست بیاورند.
معایب سه تار مشقی
برخی از سه تارهای مشقی، سازهای بی کیفیت و ارزانی هستند و به احتمال زیاد به دلیل قیمت ارزان آن هاست که خرید و فروش می شوند.
البته همانطور که اشاره کردیم نواختن این ساز می تواند به شیوه نواختن هنرجو لطمه وارد کند، چرا که سازهای مشقی ذوق و شوق هنرجو را از بین برده و او نسبت به ساز بی علاقه می شود.
نوازنده اگر نتواند با این ساز صدای دلخواه خود را بنوازد، با دلسردی و در نهایت رها کردن هنر خود روبرو خواهد شد.
ساخت سه تار مشقی
سه تارهای مشقی در کارگاه ها به صورت انبوه ازسوی افراد غیرمتخصص تولید می شوند ودرساخت آنها دقت و تخصص بکار برده نمی شود.
خیلی از سازگرهای حرفه ای ساز مشقی تولید نمی کنند، چون اعتقاد دارند در واقع فقط زمان و وقت خود را هدر می دهند.
