سوپرانو نام بازه‌ای از صدا درموسیقی و گونه‌ای از صدای زیر (متضاد بَم) زنانه درخوانندگی و اپرا است .واژه سوپرانو از واژه ایتالیایی Sopra به معنای بالا، گرفته شده است .در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این اصطلاح موسیقی بیشتر آشنا شوید.
سوپرانو چیست؟
همان‌طور که صدای سوپرانو بالاترین فرکانس در صدای انسانی را دارد و معمولاً نقشهای اصلی را در اپرا می‌گیرد. تقسیم بندی های زیادی برای جنس صدا وجود دارد. این تقسیم بندی ها بر اساس گستره ی صدایی فرد مشخص میشود.
گستره ی صدایی همان فاصله ی بین بالاترین و پایین ترین نتی است که برای فرد قابل اجرا ست.
به طور کلی ۶ نوع صدا برای خوانندگان وجود دارد:
- سه دسته برای زنان ( آلتو ، متسو سوپرانو و سوپرانو)
- سه دسته برای مردان ( باس ، باریتون ، تنور )
به غیر از این میتوان صدای کودکان را نیز در دسته ی جداگانه ای قرار داد.
سوپرانو به‌طور کلی به صدای زن اشاره دارد ولی به صورت خاص به صداهایی مانند صدای پسران (Boy soprano) و در پسوند نام سازهایی که بالاترین صدا را در خانواده خود دارند از واژه سوپرانو استفاده میشود. مانند: : ساکسیوفون سوپرانو
سوپرانو
زیرترین جنس صدا در میان زنان سوپرانو نام دارد.بالاترین فرکانس در میان صدای انسان، سوپرانو است. این بازه صدایی که بین C4 و C6 قرار دارد، اهمیت زیادی در اپرا و موسیقی کلاسیک دارد.
سوپرانو خود دارای چند زیرشاخه و دسته بندی است که از لحاظ گستره ی صدایی با یکدیگر متفاوت هستند.
بانوان ایرانی دارای صدای سوپرانو
در خوانندگان زن ایرانی دریا دادور، حمیرا و پری زنگنه دارای صدای سوپرانو هستند.
صداهای سوپرانو به صورت دسته های کلوراتو، غنایی، دراماتیک و مزو تقسیم بندی می شوند. کلوراتو سوپرانو معمولا صدای بلندی است و در اجرای موسیقی که تزیینات، حرکت های سریع و تغییرات زیادی دارد قوی هستند که این سبک معمولا نیازمند چابکی بالایی از نظر صدا دارد. در اپرا ها، نقش هروین معمولا نیازمند یک صدای کلوراتو سوپرانو می باشد.
وسعت صدای خواننده زن سوپرانو حدودا B3 و A3 است و بالاترین از نظر وسعت حداقل در خواننده های سوپرانو معمولی باید بتوانند به soprano C برسندsoprano صدای سوپرانو خود به چند دسته تقسیم میشود که بدین شرح میباشد :
۱- سوپرانوی کولوراتور که خود به دو دسته تقسیم میشود:
الف) سوپرانوی کولوراتور لیریک : صدای با قابلیت انتقال سریع و اجرای کشش های بسیار بالا که در اپراها نقشهای بسیاری برای این دسته از خوانندگان وجود دارد
ب) سوپرانوی کولوراتور دراماتیک : که خوانندگانی با بالاترین حجم صدایی ممکن میباشد و ممکن هست حتی قویتر از ارکستر بخوانند.
۲ – سوبرته :
خوانندگانی با جنس صدای شفاف و سبک. رنگ صدای لطیف . این صدا ها در اپرا نقش های کمدی و فانتزی را اجرا میکنند.
رنگ صدا : اگر نتی مشخص که بر روی یک ساز اجرا شود و سپس همان نت بر روی ساز دیگری اجرا گردد این تفاوت رنگ را تمبر یا رنگ مینامد.
-۳ سوپرانوی لیریک :
صدایی گرم و شفاف با رنگ صدای کاملی که میتواند نمودی بالاتر از ارکستر نیز داشته باشد و در اپرا نقش های دلسوز و محزون را به این جنس صدا میدهند. براساس استعداد و قابلیت های خوانندگی را به دو دسته تقسیم مینمایند:
الف) لایت لیریک : این جنس صدا را باید بدقت هر چه تمام نقشش را در اپرا به در نظر گرفت؛
ب) فول لیریک : این جنس صدا اغلب پخته تر از صدای light lyrics میباشد و بهمین دلیل باعث میشود که برای نقش های ساده و سبک مناسب نباشد و بالعکس صدایی مناسب برای نقش هایی سنگین استفاده شود و همچنین این مزیت را دارد که به علت حجم بالای صدا میتوان در سالن های بزرگ نیز بخوبی قابلیت خود را نشان دهد.
۴ – سپینتو سوپرانو :
نامی ایتالیایی برای جنس صدای pushed lyric که بالاتر از lyric soprano و رنگ صدایی تیره تر از آن که برای بیان نقطعه اوج دراماتیکی نقش ها بسیار مناسب میباشد و همچنین تغییرات دینامیکی که بخوبی از عهده آن بر می آید.
۵ – دراماتیک سوپرانو :
صدای قدرتمند ؛ گیرا که میتواند قوی تر از ارکستر بخواند. معمولا (اما نه همیشه) این صدا از ظرافتهای کمتری نسبت به بقیه سپرانوها برخوردار است و بیشتر نقشهای غمگین – ترازدی و حماسی را در اپرا به خود اختصاص میدهد.
۶ – واگنرین سوپرانو :
این جنس از صدا را باید جزو کمیاب ترین صدای موجود دانست، صدایی با قدرت و صلابت که اکثرا نقشهای زنان اسطوره ای و قهرمان به آن داده میشود. در طی ده ها سال تنها شاید یک یا دو نفر وجود داشته باشند که از این جنس صدا برخور دار باشند.
متسوسوپرانو
اما در طبقه بندی صدای زنان دومین رده متسو سوپرانو میباشد. این جنس از صدا را بیشتر از آنکه مناسب برای نقشهای اپرا دانست باید در آثار کرال استفاده نمود. صدای متسوسوپرانو نوع صدای میان برد برای زنان است که هم در دامنه آلتو و هم در سوپرانو همپوشانی دارد. دامنه معمول این صدا بین A3 و A5 است. بسیاری از اوقات ، میزانسن سوپرانو همان قسمت صوتی را به عنوان سوپرانو می خوانند تا زمانی که بین سوپرانو ، mezzos و altos تقسیم شود.
