شباهت ها و تفاوت های ساز قانون و سنتور

شاید شباهت سنتور و قانون برای شما هم جالب باشد و زمانی که به این دو ساز نگاه می کنید به شباهت های آن ها پی ببرید.در ادامه این بخش از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام قصد داریم تا این دو ساز را به لحاظ ساختاری با هم مقایسه نموده و شباهت ها و تفاوت های ساز قانون و سنتور را بررسی کنیم.تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

شباهت ها و تفاوت های ساز قانون و سنتور

سنتور و قانون، هردو از سازهای کهن به شمار می روند. در کشور ما نواختن سنتور در طی سالیان دراز همواره رواج داشته اشت. ساز قانون مدت ها در ایران مهجور مانده بود اما در شصت سال اخیر، مجددا به حوزه موسیقی سنتی ایرانی بازگشته است.

این دو ساز، ساختار نسبتا مشابهی دارند و اجزای مشترکی در هردو دیده می شود. در ادامه با این اجزای مشترک سنتور و قانون و تفاوت های میان آن ها آشنا می شویم.

جعبه‌ صدا

جعبه‌ صدای ساز سنتور از دو صفحه به شکل ذوزنقه متساوی الاضلاع ساخته شده اما جعبه‌ صوتی ساز قانون شامل دو صفحه به شکل ذوزنقه قائم الزاویه است.

محل گره ها

در بدنه‌ سمت چپ سنتور، ۷۲ مفتول فلزی قرار گرفته است که گره یک سر سیم ‌ها به آن ‌ها وصل می شود. اما جعبه‌ گره‌ های ساز قانون در کلاف جانبی سمت راست قانون نصب شده است.

سیم ها

رایج ترین نوع سنتور ۷۲ سیم دارد؛ ۳۶ سیم زرد رنگ در دسته ‌های چهارتایی بر روی ۹ خرک سمت راست و ۳۶ سیم دیگر در دسته های چهارتایی بر روی ۹ خرک سمت چپ قرار می ‌گیرند. اما انواع مختلف ساز قانون دارای ۶۳ تا ۸۴ سیم (از جنس روده گوسفند یا نوعی نایلون) بوده که اکثر آن ‌ها در دسته‌ های سه تایی با یکدیگر همصدا کوک می ‌شوند.

گوشی

در هر دو ساز قانون و سنتور، یک سر سیم ها به دور گوشی هایی پیچیده شده که با چرخاندن کلید کوک در گوشی ها، سیم‌ های ساز کوک می‌ شوند.

گوشی های سنتور، ۷۲ میله فلزی بوده که به صورت ردیف ‌های ۴ تایی در کلاف سمت راست سنتور قرار می ‌گیرند. اما گوشی‌ های قانون به شکل میخ های چوبی هستند که در سمت چپ ساز قرار می‌ گیرند.

خرک

خرک سنتور معمولی، قطعه چوبی و استوانه‌ ای شکل به ارتفاع دو سانتی متر است؛ سنتور ۹ خرک در سمت راست و ۹ خرک در سمت چپ دارد که از هر خرک یک دسته چهارتایی سیم عبور می ‌کند. اما خرک قانون یک تیغه چوبی به ارتفاع ۲ سانتی متر بوده و طول آن کمی کوچکتر از عرض ساز است. همه سیم‌  های قانون از روی همین خرک عبور می ‌کنند.

صفحه رویی

در صفحه‌ رویی سنتور، دو گل مشبک برای خروج صدا تعبیه شده است؛ صفحه رویی ساز قانون نیز شبکه ‌هایی چوبی برای خروج صدا دارد. روی صفحه سنتور، دو ردیف نه تایی خرک نصب می ‌شود و از هر خرک چهار سیم عبور می کند. ولی در ساز قانون، در سمت چپ ساز، ۲۷ پرده گردان و ۸۱ گوشی قرار گرفته و در سمت راست ساز، یک خرک قرار می گیرد.

کلید کوک

کلید کوک سنتور، قطعه ای T مانند است که در انتهای آن سوراخ کم عمقی وجود دارد تا برای کوک کردن سنتور در گوشی قرار بگیرد. اما ساز قانون هم یک کلید کوک متفاوت با سنتور دارد و در یک سر آن سوراخی به اندازه سر گوشی ساز ایجاد شده است.

مضراب

سنتور دو مضراب چوبی بلند دارد که حلقه آن ها بین انگشتان شست، سبابه و میانی نوازنده جای می ‌گیرد. اما مضراب ساز قانون حلقه ای پهن و فلزی (مثلا از جنس نقره) است که در بند دوم انگشت سبابه قرار می ‌گیرد و داخل حلقه تیغه ای به منظور ضربه زدن به سیم وجود دارد.

شیطانک

شیطانک در ساز سنتور، دو قطعه چوب باریک هم اندازه با قاعده‌ ساز است که در هر دو طرف صفحه‌ رویی نصب تعبیه می شود. در ساز قانون هم شیطانک وجود دارد اما به صورت یک قطعه چوبی باریک است که بین پرده گردان ‌ها و گوشی ‌ها در سمت چپ ساز جای می ‌گیرد.