موسیقی سه بعدی یا صدای سه بعدی به صوتی گفته میشود که با شنیدن آن دقیقا احساس میکنید که در همان محیط قرار دارید و صداها را از زوایا و فواصل مختلف میشنوید. به طور کلی باید در نظر داشت که کانون صدا در موسیقی سه بعدی نقاطی خارج از بلندگوها مثل پشت سر یا طرفین تشکیل میشوند که این امر موجب میشود که صدا از نقاطی غیر از بلندگوها شنیده شود.در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با صدای سه بعدی بیشتر آشنا شوید.
صدای سه بعدی چیست؟
آیا تا به حال شده است که با گذاشتن یک هدفون در گوش خود صداها را به نحوی درک کنید که گویا صداها در اطراف شما در حال وقوع هستند؟ اگر تجربهی این کار را داشتهاید در واقع شما به یک موسیقی سه بعدی گوش دادهاید.
همان طور که با سه بعدی کردن یک تصویر گرافیکی به آن عمق میدهیم به موسیقی یا صوت هم میتوانیم عمق بدهیم.
در صدای دو بعدی وقتی یک صدایی شنیده میشود مثلا صدای باز شدن درب، این صدا از طریق دو بلند گو و طبیعتا از روبروی شما پخش و شنیده میشود. اما صدای سه بعدی این امکان را میدهد که بتوان صدای باز شدن درب را از پشت سر نیز شنید.
موسیقی سه بعدی از نظر علمی
برای شنیدن هر صدا باید یک کانون صدا تشکیل شود و انتشار امواج از کانون مذکور انجام شود. در حالت دو بعدی و عادی این کانونها در بلندگوها تشکیل میشوند و در نتیجه تمام اصوات از بلندگوها شنیده میشوند.
اما با پیشرفت علم و تکنولوژی صدای سه بعدی این کانونها در در نقاطی خارج از بلندگوها مثل پشت سر یا طرفین تشکیل میشوند و این امر موجب میشود که صدا از نقاطی غیر از بلندگوها شنیده شوند.
اولین صوتهای سه بعدی
جالب است بدانیم که موسیقی سه بعدی برای اولین بار توسط هوگو زوکارلی در دهه ۸۰ میلادی ابداع شد. همچنین باید متذکر شد که این موسیقی اولین سیستمی بود که توانست نزدیکترین تجربه را نسبت به ساختمان گوش انسان ارائه دهد.
این مدیوم از فایلهای صوتی، هولوفونیک یا سه بعدی، Holophonic Sound نام دارد و به این نوع طراحی صدا Binaural Recording گفته میشود.در این حالت ما تجربهای کروی و کاملا سه بعدی از صداها را داریم.
فاصلهی منبع صوت و حتی زاویه آنها با گوشهای ما به درستی قابل درک است. در Holophonic Sound نیاز به ابزار پیشرفتهای برای شنیدن فایلهای صوتی نیست و فقط با گذاشتن همان هدفونهای معمولی اصوات را میتوانیم به صورت سه بعدی درک کنیم.
موسیقی سه بعدی چگونه ساخته می شود؟
موسیقی سه بعدی در واقع همان فایلهای چند رسانهای استریو با فرمت MP۳ یا MP۴ است. عملکرد این گونه فایلها به این صورت است که برای ذخیره صدا دارای دو کانال هستند و در هنگام اجرای فایل دادههای هر دو کانال با هم پخش میشوند.
پر واضح است که یکی از روش های متداول برای سه بعدی کردن صدا این است که فایل استریو معمولی را با نرم افزارهای مخصوص ویرایش صدا باز و پخش میکنند و حجم صدا را به تناسب ریتم صدا در دو کانال به گونهای تغییرمیدهند که در یک زمان مشخص هر دو کانال صدا دارای شدت صوت برابر نباشند.
در نتیجه شدت صدای خروجی از هر کانال بلندگو با دیگری متفاوت خواهد بود و باعث میشود که گوش ما یک صدای سه بعدی را میشنود. یکی از این نرم افزارها Gold Wave است.
صوت یا موسیقیهای سه بعدی را نیز برای اسپیکرهای استریو، اسپیکرهای پنج کاناله، یا هدفونها میسازند و انتقال صوت از سر انسان و بازتاب آن در راه خروج از منبع را با قرار دادن مجازی منابع صوتی در یک فضای سه بعدی، پشت، بالا یا پایین سر شنونده به صورت سه بعدی شبیه سازی میکنند.
هدف اصلی موسیقی سه بعدی
آنچه مسلم است هدف اصلی موسیقی سه بعدی شبیه سازز کردن صداهای واقعی طبیعت می باشد این پدیده در اثر پیچیدگی دامنه فضایی موجهای صوت و پردازش آن و سپس انتقال به مغز صورت میگیرد.
در پایان باید خاطر نشان کرد که این کار می تواند عاملی برای فریب مغز با استفاده از گوش و اعصاب شنوایی شود به گونه ای که این مهم در زمان شنیدن، باعث می شود افراد صداها را به صورت سه بعدی بشنوند.
نمونه موسیقی سه بعدی
تا کنون آثار مختلفی با استفاده از روش هولوفونیک ضبط و منتشر شدهاند، از جمله معروفترین آنها، آلبوم The Final Cut از Pink Floyd است.
