عبدالله خان دوامی از استادان و ردیف دانان موسیقی اصیل ایرانی بود. از عبدالله دوامی برخی نوارهای خصوصی باقی مانده که بیشتر جنبه آموزشی دارند. نت، ردیف آوازی او و تصنیف های قدیمی به کوشش فرامرز پایور چاپ شده و آلبوم نوارهای ردیف آوازی او نیز انتشار یافته است. در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این هنرمند برجسته بیشتر آشنا شوید.
زندگینامه عبدالله دوامی
دوامی در ۱۲۷۰ در روستای طاد از توابع تفرش دیده به جهان گشود. پدرش ابوالقاسمخان دوامی از خرده مالکین آن منطقه بود. عبدالله در ۸ سالگی به تهران مهاجرت کرد. در نوجوانی به شاگردی علی خان نایب السلطنه درآمد و ردیف آوازی راست پنجگاه را از او فراگرفت. سپس نزد اساتید دیگری نظیرمیرزا عبدالله؛ آقا حسینقلی ؛ درویش خان و حسین خان اسماعیل زاده نیز تعلیم دید.
در آن زمان مدرسه ای شبانه برای موسیقی به ریاست رکن الدین خان مختاری تأسیس میشود و از عبدالله دوامی، ابوالحسن صبا و علی اکبر خان شهنازی (پسر میرزا حسینقلی) دعوت به عمل میآید تا در سه مرحله ابتدایی، متوسطه و عالی تدریس کنند.
ضبط موسیقی عبدالله دوامی
عبدالله دوامی همراه با ابوالحسن اقبالآذر، درویش خان، سید حسین طاهرزاده و باقرخان رامشگر برای ضبط موسیقی اصیل ایرانی روی صفحهُ گرامافون در سال ۱۲۹۳ به تلفیس سفر کردند. با این حال به دلیل رخ دادن جنگ جهانی اول نسخههای زیادی از این صفحهها به ایران نرسید.
عبدالله دوامی از ۱۳۰۵، که آخرین کنسرت عمومی خود را به یاد درویشخان برگزار کرد، دیگر برای عموم برنامه اجرا نکرد اما در کنار کار اداری، برای هنرجویان داوطلب، ردیف آواز و مجموعه ترانههای ضربی قدیم را تدریس میکرد.
آثار دوامی
از دوامی به عنوان لوح محفوظ ردیفهای آوازی و سازی و قطعههای اصیل قدیمی یاد میکنند که یک عمر هر چه میدانست، بیدریغ به هنر آموزان جوان آموخت.
از او مجموعه تصانیف قدیمی(بیش از ۱۸۶ تصنیف) با آوانگاری و نت نویسی فرامرز پایور منتشر شد. همچنین پایور ردیف آوازی او را نیز نت نویسی کرد.
صفحات گرامافون به همراه درویش خان، سیّد حسین طاهرزاده، ابوالحسن اقبال آذر و باقر خان رامشگر، نوارهای خصوصی تدریس به شاگردان مختلف، پنجاه تصنیف عارف (ضبط توسط ابراهیم منصوری) نیز از وی به یادگار ماند.
از آثار به جای مانده از وی می توان به کارهای این استاد در خصوص آموزش موسیقی اشاره کرد اما شاخص ترین اثر به جای مانده از این استاد نت ردیف آوازی و تصنیف های قدیمی است که به کوشش فرامرز پایور چاپ شد.
شاگردان دوامی
او با تدریس در هنرستان آزاد موسیقی ملی و مکتب صبا و نیز تدریس خصوصی در خانه اش تا بازپسین سال های عمر در مسیر آموزش کوشا و مصمم بود؛ ابوالحسن خان صبا، فرامرز پایور، محمود کریمی، نصرالله ناصح پور، محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگ فر، حسین علیزاده، پرویز مشکاتیان، داریوش طلایی، مجید کیانی، محمد حیدری، فاطمه واعظی (پریسا)، فاخره صبا، تورج کیارس، کریم صالح عظیمی، شاپور حاتمی، نورعلی خان برومند، شهرام ناظری، سیما بینا و رامبد صدیف تنها بخشی از شاگردان او را تشکیل می دهند.
دوامی با حفظ و نگاه داشت، مجموعه ردیف آوازی ایران و آموزش آن به هنرجویان از نابودی بخش مهمی از دانسته ها و تجربیات کهن جلوگیری کرد و بزرگ ترین کوشش خود را در راه انتقال سالم آن به آیندگان به کار بست.
ویژگیهای آوازی عبدالله دوامی
تحریرهای چکشی، غلت، آکسان، ملودی پردازی زیبای گوشهها و تلفیق موسیقیسازی و آوازی برخی از ویژگیهای آوازی اوست.
مرگ استاد عبدالله خان دوامی ؛ از زبان استاد شجریان
در زمستان ۵۹ زمانی که استاد از خانه بیرون میرود، چون کلید آپارتمان را همراه نداشت برای اینکه پشت در نماند در آستانه ۹۰ سالگی از پنجره بالا میرود ولی در یک لحظه غفلت به زمین می افتد.
در این حادثه استخوان لگنش میشکند و در بیمارستان بستری میشود و بعلت فراموشی، قرص های مسکن که دکتر برایش تجویز کرده بود را بیش از دستور میخورد و دچار مسمومیت میشود و سرانجام استاد عبدالله خان دوامی در شبانگاه ۲۰ دی ۱۳۵۹ خورشیدی در بیمارستان دارفانی را وداع می کند.
