نوازندگان هر روز با دنیایی از اصطلاحات تئوری موسیقی روبه‌رو می‌شوند. اگرچه که دنیای مفاهیم موسیقی بسیار گسترده است؛ اما یادگیری تمام آن‌ها برای یک نوازنده حرفه‌ای الزامی است. در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام، قصد داریم یکی از این اصطلاحات مهم یعنی مفهوم فرماتا در موسیقی را شرح دهیم.
فرماتا در موسیقی چیست؟
قبل از این که با مفهوم فرماتا، فرماتو یا فرمات آشنا شویم، اجازه دهید کمی در حوزه لغت‌شناسی آن کنکاش کنیم. فرماتا (fermata) یک واژه ایتالیایی است که به عنوان ماندن، توقف، نگه داشتن و مکث ترجمه می‌شود. این معانی دقیقا با کارکرد فرماتا در موسیقی نیز مرتبط هستند.
از طرفی در زبان محاوره، فرماتا به معنی چشم پرنده است که این معنی نیز ذهن ما را به سمت شکل ظاهری این علامت هدایت می‌کند. بعضی از آهنگسازان مدرن، علامت فرماتا را کمی گسترش داده‌اند. آن‌ها برای نشان دادن مدت زمان تقریبی نت به غیر از شکل رایج فرماتا (نیم‌دایره‌ای شکل)، از فرماتاهای مربعی و مثلثی شکل را ابدع کردند؛ البته استفاده از این اشکال رایج و استاندارد نیست. با توجه به نکاتی که درباره معنی و شکل این علامت گفتیم، بهتر است به سراغ کارکرد آن برویم.
فرماتا در موسیقی در قرن ۱۵ ظاهر شد. این علامت اغلب بالای نت و گاها پایین نت قرار می‌گیرد؛ البته می‌تواند روی سکوت و حتی خط میزان نیز جای بگیرد. فرماتو نشان می‌دهد که نت باید بیشتر از ارزش زمانی طبیعی خودش، طولانی شود. قطعا اولین سوالی که به ذهنتان خطور می‌کند این است که دقیقا چه‌قدر باید طولانی شود؟ در پاسخ باید گفت این مسئله به نظر شخصی و صلاحدید نوازنده یا رهبر ارکستر بستگی دارد.
در ارکسترهای بزرگ معمولا رهبر، ارزش زمانی نت‌هایی که فرماتا دارند را مشخص می‌کند. در مقابل تک‌نوازان خودشان تصمیم می‌گیرند چه‌قدر فرماتا را طولانی اجرا کنند. رایج‌ترین حالت این است که با فرماتا، ارزش زمانی نت دو برابر شود.
نام‌های دیگر فرماتا در موسیقی
- corona (ایتالیایی)
- point d’orgue (فرانسوی)
- Fermate (آلمانی)
- calderón (اسپانیایی)
- suspensão (پرتغالی)
