توکاتا یک فرم موسیقی است که قدمت آن به قرن ۱۶ برمیگردد. اگر دوست دارید درباره ماهیت و تاریخچه این فرم موسیقی بدانید، در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با ما همراه باشید.
فرم موسیقی توکاتا
توکاتا (Toccata) که از کلمه ایتالیایی toccare میآید، در لغت به معنای لمس کردن و بساویدن است؛ اما این کلمه در دنیای موسیقی چه مفهومی دارد؟ توکاتا یک فرم موسیقی که اغلب برای سازهای زهی و کیبورد استفاده میشود. این فرم موسیقی ماهیتی آزاد، فانتزی و جذاب دارد. آکوردهای کامل، هارمونی بالا، حرکات سریع ملودیک و پاساژهای دشوار و طولانی، جزو عناصر اصلی این فرم موسیقی هستند. انگشتگذاری سریع هم در این فرم موسیقی اهمیت بالایی دارد و اغلب نوازنده با این قطعات مهارت و چیرهدستی خودش را به نمایش میگذارد. توکاتاهای اولیه برای هر سازی نوشته میشدند؛ اما به مرور حالت تکنوازی پیدا کردند و به سازهای کلاویهای انحصار یافتند.
تاریخچهای از توکاتا
فرم موسیقی توکاتا برای اولین بار در دوران رنسانس و در شمال ایتالیا پدید آمد. از آثار این فرم موسیقی در دهه ۱۹۵۰، میتوانیم به آثار آهنگسازانی مانند کلودیو مرولو، آندریا و جیووانی گابریلی، آدریانو بنچیری و لوزاسکو لوزاسکی اشاره کنیم. هانس لئو هاسلر، این فرم موسیقی را به آلمان معرفی کرد و این فرم در آلمان بیشترین پیشرفت خود را تجربه کرد و تقریبا ۱۰۰ سال بعد در کارهای یوهان سباستین باخ مورد استفاده قرار گرفت.
در دوران باروک، توکاتا با جیرولامو فرسکوبالدی آغاز شد. در توکاتای باروک، عناصری مثل آرپژهای متناوب و چرخشهای سریع و بداهه مشهود بود. توکاتاهای باخ، از معروفترین آثار این دوره هستند؛ به خصوص توکاتای ب.و. فاو ۵۶۵.
بعد از دوران باروک، کاربرد توکاتا کمتر شد؛ با این حال چند نمونه برجسته وجود دارد. در دوران رمانتیک، رابرت شومان و فرانتس لیست هر کدام یک قطعه پیانو برای این فرم موسیقی نوشتند. از اوایل قرن ۲۰ نیز پروکوفیف و آرام خاچاتوریان هر کدام یک توکاتا برای پیانو سولو نوشتند.
