اسماعیل ادیب خوانساری در سال ۱۳۱۹ برای اولین بار به رادیو ملی ایران دعوت شد.در ادامه این مطلب از وبلاگ اموزشگاه موسیقی الهام با نخستین خواننده مرد در رادیو ملی ایران آشنا شوید.
نخستین خواننده مرد در رادیو ملی ایران که بود؟
اسماعیل ادیب خوانساری در سن ۳۹ سالگی برای نخستین بار به رادیو ملی دعوت شد. او در آن دوران با نوازندگانی چون ابوالحسن صبا، علی اکبر شهنازی، حسین یاحقی، حبیب سماعی، عبدالحسین شهنازی، مهدی خالدی و مرتضی محجوبی همکاری می‌کرد.
زندگینامه
اسماعیل ادیب خوانساری،خواننده و ردیف‌دان و یکی از سه چهره نامی مکتب آوازی اصفهان اهل خوانسار و زاده‌ی همین شهر بود که در سال ۱۲۸۰ به دنیا آمد.
او فرزند یک روحانی به نام میرزا محمود خوانساری و شاگرد عندلیب گلپایگانی (تولایی)، سید رحیم اصفهانی، حبیب شاطر حاجی، نایب اسدالله (و غیرمستقیم: طاهرزاده) بود.
شرایط مالی پدر ادیب چندان خوب نبود و با مختصر درآمد حاصل از زراعت و باغداری روزگار می‌گذراندند. پدر ادیب او را به مکتب فرستاد به این امید این که پسرش را پس از آموختن مقدمات زبان فارسی، عربی و مبانی دینی، به نجف اشرف بفرستد و او به حوزه‌ی علمیه و روحانیون بپیوندد.
ادیب تا ۱۴ سالگی این دروس را در خوانسار فراگرفت و چون صدای خوشی داشت، به توصیه‌ی پدر‌ش موذن شهر شد.
علاقه به هنر
از این سال به بعد، شوق شعر و موسیقی در جان ادیب ریشه دواند و به مطالعه‌ی آثار شاعران نامدار فارسی‌زبان پرداخت و در این میان، بیش از همه با آثار مولانا، حافظ و سعدی مأنوس و سرگرم شد. او نوجوانی ۱۵ ساله بود که گاهی غزل‌های سعدی را با آوازی خوش و مخفیانه با خود زمزمه می‌کرد.
ادیب از سال ۱۳۰۳ تا سال ۱۳۰۹ گاه در اصفهان گاه در تهران به سر می‌برد. در سال ۱۳۰۹ وارد خدمات دولتی شد و کار اداری خود را از ۱۶ مهر ماه ۱۳۰۹ در بلدیه که همان شهرداری تهران امروزیست آغاز کرد.
آثار او در صفحات گرامافون ۷۸ دور (صفحات سنگی)، آثار رادیویی، آوازها و تصانیف همراه با ساز و ارکستر و تعداد بیشماری ضبط‌های خصوصی و خانگی به‌جا مانده‌است.
از آوازهای محلی بختیاری (اجرا شده باارکستر انجمن موسیقی ملی) شلیل و خون دل قابل ذکر است، ادیب خوانساری دربرنامه برگ سبز و گل‌های جاویدان هم چندین اجرا داشته‌است.
تدریس و شاگردان
اسماعیل ادیب خوانساری مدتی در مدرسه عالی موسیقی مرحوم خالقی به تدریس آواز مشغول شد که از جمله مرحوم احمد ابراهیمی از شاگردان ایشان بودند.
با پایه‌گذاری مرکز حفظ و اشاعه موسیقی توسط داریوش صفوت در سال ۱۳۴۹از ایشان نیز برای تدریس آواز دعوت به عمل آمد.
در سالهای ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ به دعوت استاد هوشنگ ابتهاج (سایه) که مدیریت موسیقی رادیو ایران را به عهده داشتند مدتی را به تعلیم تعدادی از هنرجویان علاقه‌مند به یادگیری آواز در رادیو ایران اختصاص دادند.
از کسانی که مستقیماً از تعلیمات ادیب بهره گرفته‌اند می‌توان به حسن کسایی، هنگامه اخوان و فخری ملکپور اشاره کرد، اکبر گلپایگانی نیز از محضر ادیب بهره بسیار برده و ظرائف مکتب اصفهان را از ایشان آموخته است .
حسن کسایی از هنرمندانی است که آثار خصوصی و رادیویی زیادی با ادیب دارد. در سالهای ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۵ به مدت یک سال در تهران و در خانه ادیب بود و از وی درس می‌گرفت.
آثاری که از این استاد بزرگ باقی مانده، ضبط‌های خصوصی و خانگی و ردیف آوازی وی است که در سالهای کهولت او ضبط شده و به جا مانده‌است.
ردیف آوازی او را عباس خوشدل، آهنگساز و موزیسین، به دستور وزیر فرهنگ و هنر وقت ثبت و ضبط کرد که در سالهای بعد از انقلاب از سوی انتشارات چهارباغ به بازار کتاب عرضه شد.
او برای هنرش قدر و منزلت زیادی قائل بود، خودش در این باره می‌گوید: «هیچگاه از کسی در ازای خواندن نوا پول نگرفته‌ام؛ زیرا این کار را دون شخصیت یک هنرمند می‌دانم.» از ویژگی‌های منحصر به فرد این استاد آواز می‌توان به دارا بودن زمینه معنوی و عرفانی در آثار ایشان، ادای صحیح شعر و حفظ حالت درونی آن و تکنیک‌های منحصر به فرد در ساختار تحریرها اشاره کرد .
وفات
سرانجام این هنرمند ششم فروردین‌ماه سال ۱۳۶۱ در سن ۸۱ سالگی پس از این‌که مدت‌ها دچار ضعف جسمانی و بیمار و بستری بود، درگذشت.
یک پاسخ
ممنون از این مطلب کاربردی