استاد نصرالله زرین پنجه از بزرگان موسیقی کشورمان، آهنگساز و نوازنده نامدار ساز تار در سال ۱۲۸۵ در تهران متولد شد و از همان کودکى با موسیقى مأنوس شد و خود با آن انس گرفت. در ادامه این مطلب از آموزشگاه موسیقی الهام با این استاد به نام بیشتر آشنا شوید.
بیوگرافی استاد نصرالله زرین پنجه
نصراللَّه زرین‌پنجه بسیار جوان بود که در خود ذوق به موسیقى را احساس کرد . وی که تنها ۱۳ سال داشت با دلى سرشار از این علاقه به نزد میرزا ربیع برادر درویش خان رفت و شاگردى او را به جان و دل پذیرفت.
میرزا ربیع همین که نصراللَّه را جوان مستعدى یافت با شوقى مطبوع تعلیم او را برعهده گرفت و نصراللَّه را به رموز موسیقى آشنا ساخت.
نصراللَّه همین که محضر استاد را براى درک نکات برجستهى موسیقى آماده یافت شب و روز به کار آموختن پرداخت و دیرى نگذشت که در این راه به جایى رسید.
زرین پنجه سپس به خدمت موزیک نظام درآمد. روزی تار می‌زد که حسین هنگ‌آفرین صدای سازش را شنید و ذوق او را پسندید و به شاگردی خود پذیرفت. بعدها از خدمت موزیک نظام استعفا داد و فرصتی یافت تا هنر خویش را تکمیل کند.
مجموع رهنمون های هنگ آفرین برای زرین پنجه باعث شد تا نصرالله پیشرفت و ترقی در حرفه موسیقی خود را منوط به استعفا از موزیک نظام بداند. او پس از استعفا مدتی را به کسوت شاگردی در محضر اساتیدی چون مرتضی نی داوود و علی اکبر شهنازی در آمد.
نقطه عطف زندگی استاد نصرالله زرین پنجه
اما نقطه عطف زندگی هنری او را میتوان در آشنایی او با موسی معروفی دانست. نصرالله زرین پنجه نخستین کسی بود که توانست ردیف سخت و پیچیده موسی خان را به طور کامل بنوازد. او ردیف موسی خان را نواخت و روح الله خالقی آن را تفسیر نمود، که این امر هنوز در نزد اهالی موسیقی بسیار کاربردی و با ارزش می باشد.
هر چند نصرالله زرین پنجه در ذات خود دنیایی از هنر داشت، ولی چندان وابسته به آن نبود. به طوری که تنها ۲۸ سال داشت که به صورت کامل قید موسیقی را از سر زده و به امور اداری در وزارت دارایی مشغله یافت.
هفت سال بعد و پس ازشنیدن بازگشت کنلل وزیری به هنرستان موسیقی، او نیز مجدد به این عرصه بازگشت و این بار نزد یکی از شاگردان درویش خان، حسین سنجری به تکمیل آموخته های خود در یادگیری تار پرداخت.
سازهای تخصصی
نصرالله زرین پنجه به جز ساز تار، در نواختن سازهای سه تار، بربط و ترومپت نیز مهارت داشت؛ اما این ساز تار بود که او را ملقب به زرین پنجه نمود.
او از سال ۱۳۳۲ دررادیو به کار نوازندگی پرداخت وبا ارکسترهای مختلفی کار کرد و مدتی هم رهبری ارکستر شماره یک رادیو را به عهده داشت و در هنرستان موسیقی ملی هم معلم تار و سه تار بود.
زرین پنجه بنیانگزار موسیقی علمی در ایران بود و نیم قرن پیش خدمات ارزنده‌ای را در عرصه موسیقی به جامعه هنری ایران عرضه کرد. وی در برنامه‌های ساز و سخن که به ابتکار روح‌الله خالقی تدوین می‌شد نیز همکاری داشت.
تمرین‌های که ساحته برای هنرجویان بسیار مفید است. این تمرین‌ها شامل ابوعطا، بیات ترک، چهارگاه و بیات اصفهان است که در کتاب سوم تار و سه‌تار هنرستان به کوشش حسین علیزاده به چاپ رسیده‌اند. وی حدود ۵۰ آهنگ ساخته و آموزگار موسیقی در مرکز حفظ و اشاعهٔ موسیقی ایران بود.
از او چند صفحه توسط شرکت انگلیسی به عنوان «تار یحیی خان» ضبط شد که بیانگر مهارت، چابکی سریع دست و پنجه، قدرت، قابلیت و لطافت او در نوازندگی تار می باشد که زیباترین آنها پیش درآمد اصفهان از ساخته های مرتضی نی داود، با آواز پروانه و نی مهدی نوائی می باشد.
آثار ضبط شده
ازسایر آثار ضبط شده اومی توان تصنیف سه گاه با شعرملک الشعراء بهار و آواز ناهید نیکبخت؛ تصنیف بیات ترک با شعر ملک الشعراء بهارو آهنگ شکرالله قهرمانی ؛ ماهور تصنیف مرغ سحر ساخته مرتضی نی داود و شعر ملک الشعراء بهاربا آواز ج و چند صفحه با آواز ایران الدوله را نام برد.
ثمرهٔ ازدواج وی دو دختر است که از او به یادگار مانده به نام‌های مهین زرین‌پنجه و شهین زرین‌پنجه، که مهین پیانو و شهین ویولن می‌نوازند و هر دو از فارغ‌التحصیلان هنرستان موسیقی ملی می‌باشند.
وفات
استاد نصرالله زرین پنجه در ۲۵ آذر ماه ۱۳۶۰ و در سن ۷۵ سالگی، دار فانی را وداع گفت.
