نی انبان چیست؟
نی انبان یکی از قدیمیترین سازهایی است که در کشورهای زیادی آن را به عنوان ساز اصیل میشناسند ولی شکل ظاهری آن مقداری با هم تفاوت دارد.
قدمت مستند این ساز در بوشهر به بیش از ۲۰۰ سال برمیگردد؛ اینکه گفته می شود قدمت مستند این ساز، به این معنی است که شاید پیش از نیز این ساز در بوشهر نواخته میشده که به احتمال زیاد هم چنین بوده ولی اسناد ما تا حدود ۲۰۰ سال را فعلا تائید میکنند.
این ساز نوعی هوا صداست با لولههای صوتی مضاعف (دوتایی)، زبانههای یک لایه و یک مخزن ذخیرهی هوا که در نواحی جنوبی ایران مانند بوشهر، خوزستان، هرمزگان و مناطقی از جنوب کرمان متداول است.
در زمانهای قدیم مردمی که از جایی به جای دیگر میرفتند، این ساز را نیز با خود جابهجا میکردند وبا تغییر دادن شکل ظاهری آن، آن ساز را در منطقهٔ جدید مورد استفاده قرار میدادند و پس از مدتی جز سازهای سنتی آن منطقه درمیآمد.
با اینکه این ساز در کشورهای مختلف از نظر شکل و صدا تفاوتهایی دارد، ولی نمیتوان گفت که مشابه یکدیگر نیستند.
این ساز کمی بزرگتر از دوزله معمولی (و گاه با هفت سوراخ) که انتهای قمیش دار آن به کیسه ای به نام «انبان» الصاق و دقیقاً «هواگیری» شدهاست که از این نقطه الصاق هوا خارج و داخل نشود.
در نزدیکی محل الصاق دوزله لوله دیگری به طول نامعین خارج شده (محل خروج این لوله نیز به دقت هواگیری شده) که نوازنده آن را به دهان میگذارد و از این طریق کیسه را پر باد میکند و در نتیجه فشار بازو آرنج بر روی کیسه که هنگام نواختن آن را زیر بغل گرفتهاست؛ هوا را به داخل لوله دوزله میفرستند و با انگشتان خود سوراخها را باز و بسته میکند.
ویژگیهای ظاهری و اجزای تشکیل دهندهی نی انبان
۱ – دسته
دستهی نی انبان علاف چوبی ناودانی شکلی است که داخل آن دو عدد نی زبانه دار قرار دارد و نیها با موم در داخل دسته ثابت میشوند. روی هر نی شش سوراخ صوتی در قسمت جلو ایجاد شده اند و بر سر هر کدام از نیها، زبانهای یک لایه قرار گرفته است.
۲ – انبان
انبان یک مشک یا پوست دباغی شدهی بز یا گوسفند است که به عنوان مخزن ذخیرهی هوا مورد استفاده قرار میگیرد ؛ پوست تقریبا یکپارچه است و قسمت گردن آن از داخل کور میشود.
یک دهانی (محل دمیدن) در محل سوراخ یکی از دستها و دستهی نی انبان در محل سوراخ دست دیگر نصب شده اند. قسمت پایینی پوست در یک نقطه جمع و از داخل بسته میشود؛ بنابراین مخزن آماده شده، یک مجرای ورود و یک مجرای خروج هوا دارد.
در مجرای ورود هوا دهانی نصب میشود و در مجرای خروج هوا دستهی نی انبان را طوری نصب میکنند که زبانهها در داخل نی انبان قرار گیرد.
4 پاسخ
واسه موزیک کوردی هم هست
مرسی از اطلاعات خوبتون 🌸
دوستان گرامی خواست گاه ساز نی انبان استان هرمزگان میباشد که با سند و مردمانش گواه بر این موضوع است.ساز نی انبان جز مراسم آیینی و سنتی مردم هرمزگان است که قدمتی بالاتر از آنچه به تصور شماس میرسد.ان رابه بوشهر نچسبانید چون از طریق یک هرمزگانی مهاجر این ساز به خرمشهر آورده و نشر داده شده.ساز نی انبان در هرمزگان چندین سبک دارد و همگی ریشه دار هستند..ولی ولی ولی نی انبان آقایان بوشهری چیزی خودساخته و بی مفهوم و بی معنی و داری یک شلوغ کا ریست که فقط ینوع نواخته میشد
واقعا ممنون از این که اطلاعات خوبتون رو در اختیارمون قرار دادید.💚🌸