هاردی – گاردی یا هردی-گردی اولین ساز زهی است که مضرابهای آن به کلیدهایی متصل شده است. در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این ساز عجیب و منحصر به فرد بیشتر آشنا شوید.
ساز عجیب و منحصر به فردی به نام هردی گردی
هردی گردی یک ساز زهی است که مضراب های آن به کلیدهایی متصل شده است.حرکت قوسی شکل آرشه ویولون در اینجا با چرخی متصل به یک دسته کوچک، انجام میشود و در اصل ایجاد صدا با چرخاندن این دسته انجام میگیرد.
لبه خارجی چرخ چوبی با صمغ پوشیده شده و وقتی حرکت دسته به چرخ منتقل می شود چرخش آن موجب لرزیدن سیمها یا زه های ساز میشود.به عبارتی دیگر هردی گردی صدایی با یک هندل یا میل لنگ (کرانک) ایجاد میکند، یک چرخ رزین شده در مقابل سیمها کشیده میشود.
چرخ همانند آرشه یک ویولن عمل میکند و نت‌های فرد همانند ویولن نواخته می‌شوند.همانند بسیاری از سازهای زهی آکوستیکی این ساز نیز یک صفحه صدا برای قابل شنیدن کردن ارتعاشات سیمها دارد.
بسیاری از هردی-گردی‌ها دارای چندین سیم واخوان هستند که یک زیر و بمی ثابت همراه با ملودی میدهد که منجر به صدایی شبیه نی انبان میشود. به همین دلیل معمولاً این ساز به جای نی انبان یا همراه با آن بوی‍ژه در ساخت موسیقی‌های اقلیمی استفاده میشود.
شکل ساز هردی – گردی
پالمر در مرور تاریخچه این ساز ۲۳ شکل مختلف از آن را ثبت کرده است و هنوز طرح استانداردی برای ساز هردی-گردی امروزه وجود ندارد. ساز شش سیمه vielle à roué فرانسوی معروف‌ترین و رایج‌ترین نوع است.
شماری از اشکال منطقه‌ای این ساز تولید شده است، ولی در خارج فرانسه این ساز به عنوان یک ساز فولک شناخته میشود و طرفداران بسیاری دارند.
دو سبک عمده در شکل بدنه‌ای ساز وجود دارد.
در یک نمونه بدنه این ساز شبیه گیتار و پشت آن شبیه ساز لوت است.هر دو نوع در مناطق فرانسوی‌زبان یافت می‌شوند در حالیکه سازهای به شکل گیتار در سایر مناطق عمومی‌ترند. شکل جعبه‌ای simphonia نیز عموماً در میان نوازندگان موسیقی قدیم مورد استفاده قرار میگیرد.
نحوه نوازندگی
این ساز یکی از اولین ساز هایی است که مضراب های آن به کلید هایی متصل شده است.
در این ساز با چرخاندن چرخی متصل به یک دسته کوچک، صدا تولید میشود.
لبه خارجی این چرخ هم با ماده ای به نام صمغ پوشانده شده است؛ به همین دلیل وقتی حرکت دست متوقف میشود، چرخش آن باعث لرزش سیم های ساز و لرزش صدا میشود.
همینطور چرخ این ساز با نگه داشتن زه صدا را در حالت ثابتی کشیده میکند.
در Hurdy Gurdy زه هایی هم هستند که صدایی ثابت دارند؛ اما باقی زه های این ساز طوری کوک شده اند که نت های دیگر را اجرا کنند.
کلید های قرار داده شده در این ساز هنگام فشرده شدن، با زه ساییده شده و آنرا در حلی محکم میکند، که نت از آن محل شنیده شود؛ این عمل مانند کاری است که نوازنده ویولن موقع نواختن انجام میدهد.
در کل این ساز جالب شباهت های زیادی به ویولن دارد، و همین دلیل باعث میشود که بعضی از اصول نواختن این دو ساز شباهت های بسیاری داشته باشند.
فستیوال‌های هردی گردی
فستیوال‌های زیادی در اروپا با شرگت گروه‌های نوازنده هردی-گردی برگزار میشود. مشهورترین این فستیوال‌ها از سال ۱۹۶۷ در سنت کارتیر در مرکز فرانسه برگزار میشود.
در سال ۲۰۰۹ این فستیوال به نزدیک پاریس انتقال پیدا کرد که در هفته‌های نزدیک به چهاردهم ژولای (روز باستیل) برگزار میشود.
