در یک ارکستر موسیقی، هر یک از اعضا نقش و وظایف مخصوص خودشان را دارند. یکی از نقش‌هایی که بعد از رهبر ارکستر، به عنوان مهم‌ترین نقش در نظر گرفته می‌شود، کنسرت مستر یا ویولنیست اول است. اگر می‌خواهید بدانید که کنسرت مستر کیست، چه وظایفی دارد و چرا این شخص باید ویولنیست باشد، در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با ما همراه باشید.
کنسرت مستر کیست؟
کنسرت مستر در واقع نوازنده اصلی ویولن در ارکستر است. این شخص پس از رهبر، دومین فرد مهم در ارکستر محسوب می‌شود.
کنسرت مستر به عنوان ویولنیست اصلی با بالاترین رتبه، روی صندلی اول و کنار تریبون رهبر می‌نشیند. این شخص معمولا پس از نشستن سایر اعضای ارکستر، به صورت جداگانه روی صحنه می‌رود، تعظیم می‌کند و تشویق می‌شود.
ویولنیست اول تمام تک‌نوازی‌های ویولن را می‌نوازد و پیش از شروع کنسرت، ارکستر را کوک می‌کند. او به عنوان ماهرترین ویولنیست گروه، با نوازندگی و حرکات آرشه‌اش، بخش زهی را هماهنگ می‌کند. در ابتدا یا انتهای کنسرت نیز معمولا کنسرت مستر به عنوان نماینده ارکستر با رهبر دست می‌دهد که این حرکت نماد تشکر از کل ارکستر و همکاری بین آن‌ها است.
وظایف کنسرت مستر یا ویولنیست اول
- کوک کردن ارکستر پیش از اجرا
- نواختن بخش‌های تک‌نوازی ویولن ( به جز کنسرتو که توسط تک‌نواز مهمان اجرا می‌شود)
- هماهنگ کردن بخش زهی از طریق حرکات آرشه و نوازندگی
- رابط بین رهبر ارکستر و نوازندگان
- تصمیم‌گیری درباره جرئیات فنی ویولن و یا سایر سازهای زهی
- ایفای نقش رهبر ارکستر در مواقع خاص و ضروری
چرا کنسرت مستر همیشه باید ویولنیست باشد؟
در دوران باروک ساز اصلی در ارکستر، هارپسیکوردها بودند. آهنگسازان پشت این ساز می‌نشستند و از آن برای درک هارمونی بهره می‌بردند؛ اما این ساز با وجود تمام مزیت‌هایش، برای رهبری ارکستر چندان مناسب نبود. برای نواختن این دو ساز هر دو دست باید روی کیبورد باشد؛ بنابراین رهبر ارکستر فقط می‌توانست از حرکات سرش برای رهبری ارکستر استفاده کند. این جریان تا زمانی که ویولن‌ها وارد ارکستر شوند، ادامه داشت.
در اواخر قرن ۱۷، موجی از ویولنیست‌ها که در آهنگسازی نیز مهارت داشتند، به ارکستر راه یافتند. در این زمان ویولنیست‌های اول مانند نوازندگان هارپسیکورد شروع به رهبری ارکستر کردند. طبیعتا یک ویولنیست راحت‌تر از نوازنده هارپسیکورد تکان می‌خورد و می‌تواند از حرکات آرشه‌اش نیز برای رهبری ارکستر کمک بگیرد.
در بعضی از آثار اپرا و ارکسترال، نوازنده هارپسیکورد و ویولنیست اول برای رهبری ارکستر با یکدیگر همکاری می‌کردند. هارپسیکورد خواننده‌ها و ویولنیست اول نوازندگان را رهبری می‌کرد؛ اما این روش نیز معایب خودش را داشت. وجود دو رهبر در یک ارکستر، گاها موجب بی‌نظمی می‌شد.
در نهایت ویولنیست‌های اول در این رقابت برنده شدند؛ چرا که آهنگسازان شروع به نوشتن موسیقی‌های قوی‌تر با هماهنگی بیشتر کردند که نیازی به هارپسیکورد نداشتند.
در اواخر قرن ۱۸ تصمیم بر آن شد که یک رهبر اختصاصی برای ارکستر تعیین کنند؛ چرا که با پیچیده‌تر شدن آثار موسیقی، کار برای ویولنیست‌های اول سخت شده بود و دیگر نمی‌توانستند به خوبی روی رهبری ارکستر و نوازندگی خودشان تمرکز کنند.
امروزه همچنان شاهد حضور کنسرت مستر در ارکستر‌ها هستیم؛ اما دیگر مانند گذشته نقش رهبر ارکستر را ایفا نمی‌کنند و صرفا رابط بین نوازندگان و رهبر ارکستر هستند.
