یحیی زرپنجه از هنرمندان به نام در عرصه موسیقی ایرانی می باشد. زرپنجه در خانواده ای اهل موسیقی دیده به جهان گشود و همین موضوع باعث شد او از همان ابتدا به موسیقی علاقمند شود. در ادامه این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با این هنرمند برجسته ایرانی بیشتر آشنا شوید.
یحیی زرپنجه
یحیی زرپنجه موسیقی دان و نوازنده ایرانی در خانواده ای یهودی و در تهران متولد شد. پدرش «آقا ربیع» آواز خوان و نوازندهٔ دایره و دف و برادرش «موسی زرپنجه» نوازنده تار بود. او در کودکی تار را نزد برادر فراگرفت و سپس تحت تعلیم « آقا حسینقلی» و « درویش خان» ؛ نوازندگی تار را پی گرفت و از جمله شاگردان برجسته درویش خان محسوب می شد تا آنجا که به دریافت نشان تبرزین طلا نائل آمد .
از نوازندگی وی چند صفحه برجای ماندهاست که « پیش درآمد اصفهان» اثر مرتضی نی داوود از آن جمله است. او همچنین نزد مرتضی خان کلیمـی مشـهور به نی داوود ، خلیفه کلاس درویش خان نیز به تعلیم پرداخـت و نیـز مـدتی نـزد علـی اکبـر خـان شهنازی به آموزش تار مشغول شد. او جوانی خوش بنیه و ورزشکار بود .
از استاد عبداالله خـان دوامـی اسـتاد آواز و تصـنیف خـان برجسته نقل شده است کـه او در آغـاز روز بـه ورزش باستانی مشغول می شد و پس از آن تمام روز را به تمرین تار می پرداخـت . وی اجراها و برنامههای خیریهای به نفع مستمندان در شهرهای شیراز ؛ اصفهان و رشت برگزار نمود.
یحیی خان درتواناییهای فنی (ویرتوئوزیته) و فیزیکی و تسلط به ساز ازجمله سرآمدان تاریخ تـار نـوازی محسوب می شود.
شاگردان یحیی زرپنجه
از کسانی که نزد یحیی خان آموزش دیده اند می توان استاد یوسف فروتن ، استاد سعید هرمزی ، استاد محمد حسن عذاری و استاد نصراالله زرین پنجه را نام برد و از خواننـدگانی کـه بـا یحیی خان کار خویش را شروع کرده اند، علاوه بر آنها که در صفحات گرامافون برای اولین بار بـا ساز او خوانده اند، می توان به یونس (یونا) دردشتی اشاره کرد ، خواننده ای یهودی و اصفهانی الاصل که یحیی خان کنسرتهایی را با او در حدود سـال ۱۳۰۵ هجری شمسی در گراند هتل تهران بر گزار کرده است. همچنین نقـل شـده است که سیمهای ساز و پوست تارش محکمتر و ضخیمتر از حالت معمول بـوده و بـا چنـین تـاری تمرین می کرده است و معتقد بوده که تمرین با چنین سازی موجب می شود که با تارهای معمولی راحتتر و روانتر بنوازد .
هنرنمایی با تار بد صدا
« روزی یکی از نوازندگان، صدای ساز او را شنید و از صدای خوش آن تار متحیر شد و با اصرار ساز خوش صدای دست خود را با ساز او عوض کرد. ساز جدید را به خانه آورد و از شدت بدی صدایش تعجب کرد. بعدها معلوم شد که قدرت پنجه های یحیی است که چنین صدایی را از چنین سازی بیرون می آورد. بعدها گفته بود او دیگر تار مرا که خوش تر می خواند پس نداد و من هم نگرفتم چرا که دیدم با آن تار چه خوبتر می نواخت«.
توانایی در دستگاه شور
بنا بر روایت «مرحوم فرهاد دلشادفر» دستگاه شور را از همه بهتر می نواخت زیرا آن دستگاه را نزد خود درویش خان فرا گرفته بود، اما از آنجا که موسیقی حرفه اصلی او و خانواده اش بود که مُجالِست دائم با موسیقیدانان آن دوره را در پی داشته، انواع و اقسام پنجه ها و شیوه های مختلف در تارنوازی را می شنید.
وفات
سرانجام یحیی خان در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی در حالی که تنها ۳۵ سـال از عمـرش مـی گذشت در پی ناکامی در ماجرایی عشقی که بـه فروپاشـی زنـدگی خـانوادگی و اوضـاع روحـی اش انجامید و همچنین ابتلا به نوعی بیماری عفونی و عدم مراقبت و درمان لازم و نبود امکانات پزشکی در ایران آن زمان ، به کام سیاه مرگ کشیده شد و در میـان بدرقـه عـده ای محـدود از دوسـتان و آشنایانش به خاک سپرده شد.
