فرانتس لیست | پیانیستی که بتهوون پیشانی‌اش را بوسید!

فرانتس لیست یکی از اشخاص مهم موسیقی کلاسیک در دوره رمانتیک است. وی آهنگساز، پیانیست، تنظیم‌کننده، معلم موسیقی و نویسنده مجارستانی بود. این هنرمند اولین کسی بود که شجاعت یافت یک کنسرت کامل با تک‌نوازی پیانو برگزار کند؛ به همین دلیل او را مبتکر رسیتال می‌دانند. از دیگر اقدامات مهم او می‌توانیم به گسترش زبان هارمونیک موسیقی و ابداع شعر سمفونیک برای ارکستر اشاره کنیم. اگر دوست دارید بیشتر با این هنرمند بزرگ آشنا شوید، در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با ما همراه باشید.

تولد و کودکی فرانتس لیست

فرانتس لیست در ۲۲ اکتبر ۱۸۱۱ در دهکده کوچکی به نام دوبوریان نزدیک مجارستان چشم به جهان گشود. عشق به موسیقی از خانواده، به او به ارث رسید. پدرش که آدام اسمیت نام داشت از دوستان بتهوون و هایدن بود و پیانو، گیتار و ویولن‌سل می‌نواخت. پدربزرگش نیز نوازنده ویولن، پیانو و ارگ بود.
فرانتس درس‌های ابتدایی پیانو را در ۷ سالگی از پدرش آموخت. در ۹ سالگی اولین اجرای عمومی‌اش را تجربه کرد و با نواختنش نظر بزرگان محلی را آنچنان جلب کرد که هزینه‌ای را جهت ادامه تحصیلات موسیقی او در وین برای ۶ سال آینده کنار گذاشتند. پدر نیز از کارش مرخصی گرفت و پسر را به وین برد تا پیانو را از کارل چرنی و آهنگسازی را از آنتونیو سالیری بیاموزد.
فرانتس لیست در وین کنسرت‌هایی اجرا کرد که بسیار مورد تحسین قرار گرفت. گفته می‌شود بتهوون در یکی از همین کنسرت‌ها با شنیدن نوازندگی فرانتس، پیشانی او را بوسید؛ البته افسانه بودن یا واقعیت داشتن این اتفاق هنوز مشخص نیست. آن‌چه مشخص است این است که فرانتس به بتهوون ارادت قلبی داشت. وی سال‌ها بعد در اوج کارنامه هنری‌اش وقتی شنید در زادگاه بتهوون یعنی بُن حمایت مالی کافی برای ساخت یک تندیس برنزی از بتهوون جمع‌آوری نشده است، خودش ۶ کنسرت بزرگ در وین برگزار کرد و این هزینه را پرداخت.

ادامه مسیر حرفه‌ای موسیقی

لیست در سال ۱۸۲۳ همراه خانواده به پاریس رفت و در میانه راه در آلمان هم کنسرت برگزار کرد. کنسرت‌های او به سرعت افزایش یافت و به انگلستان، لندن، فرانسه، سوئیس و منچستر رسید. او در این سفرها از زیبایی‌های طبیعت و بناهای تاریخی الهام می‌گرفت و آن‌ها را به زبان موسیقی می‌نوشت. در دورانی از زندگی که پدرش هم فوت شده بود، دچار خستگی روحی شد و تصمیم گرفت به سمت مذهب رود. وی حتی تا مقام «به لیست» هم پیش رفت؛ اما این مسیر را رها کرد و موسیقی مسیر ابدی زندگی‌اش شد.

فعالیت‌های حرفه‌ای و افتخارات فرانتس لیست

فرانتس لیست فعالیت‌های حرفه‌ای فراوانی در زمینه نوازندگی، آهنگسازی و حتی نوآوری در موسیقی انجام داده و افتخارات فراوانی کسب کرده است. در ادامه فقط به چند تا از مهم‌ترین موارد اشاره می‌کنیم.

• شوپن گفته‌است که آرزو داشته بتواند کارهایش را به خوبی لیست بنوازد!
• برامس درباره نوازندگی لیست این چنین گفته است : «کسی که هنر نوازندگی او را ندیده باشد، چیزی از نوازندگی پیانو نمی‌داند.»
• لیست پس از حضور در کنسرت‌های پاگانینی تصمیم گرفت هنر پاگانینی در ویولن را روی پیانو اجرا کند. او برای رسیدن به این هدف تکنیک‌های تازه‌ای ابداع کرد که در بعضی آثارش از جمله اتودهای متعالی، اتودهای پاگانینی، راپسودی‌های مجار و قطعاتی مثل لاکامپانلا قابل شنیدن است.
• لیست در فرانسه بسیار مشهور شد و با هنرمندان بزرگی مثل بایرون، ویکتور هوگو، لامارتین و دولاکروا از نزدیک آشنا شد.
• او از مشوقان جدی ویلهلم ریشارد واگنر بود و بدون حمایت‌های مادی و معنوی او شاید واگنر چنین نمی‌درخشید. بعدها واگنر داماد لیست هم شد.
• قدرت او در آوا نویسی و برگرداندن قطعات از ارکستر به پیانو زبان‌زد بود؛ طوری که به وی لقب گرامافون قرن نوزدهم را داده‌اند.
• وی اولین کسی بود که شجاعت یافت یک کنسرت کامل با تک‌نوازی پیانو برگزار کند و به خاطر همین کنسرت‌ها محبوبیت بسیاری پیدا کرد؛ به همین دلیل او را مبتکر رسیتال می‌دانند.

سال‌های پایانی زندگی

فرانتس لیست در سال‌های پایانی زندگی‌اش بر خلاف گذشته که فقط شاگردان خیلی با استعداد را می‌پذیرفت، در خانه‌اش را به روی همه باز کرد و به تمام هنرجویان داوطلب از کودکان گرفته تا بزرگسالان رایگان تدریس می‌کرد! ۱۷سال آخر زندگی‌اش را در رم، بوداپست و وایمار گذراند و قطعات نو و تجربی برای پیانو ساخت. سرانجام این هنرمند بزرگ و خلاق در سال ۱۸۸۶ در شهر بایرویت درگذشت.