ساز ارهو، یک ساز آرشه‌ای چینی است که فقط دو سیم دارد. به این ساز ویولن یا کمانچه چینی هم گفته میشود؛ البته ساختار آن بیشتر شبیه کمانچه است. ارهو سازی همه‌کاره است که هم برای تک‌نوازی و هم در ارکستر‌های بزرگ نواخته میشود؛ از طرفی در سبک‌های گوناگونی مثل جاز، راک، موسیقی معاصر و سنتی کاربرد دارد.
ارهو را جزو عجیب‌ترین سازهای جهان می‌دانند؛ زیرا برای ساختنش از مواد خاصی مثل پوست مار پیتون استفاده میکنند. به علاوه ساختار و نحوه نواختن این ساز با اغلب سازهای آرشه‌ای دنیا متفاوت است. در ادامه درباره جزئیات این ساز اطلاعات کاملی به شما ارائه می‌دهیم. اگر به طور کلی به مبحث سازشناسی علاقه دارید، به سایر مطالب وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام هم سری بزنید.
ساختار ساز ارهو چگونه است؟
ارهو یک دسته عمودی چوبی دارد که بالای آن، دو عدد گوشی برای کوک کردن ساز گرفته‌اند. پایین دسته نیز جعبه صدا یا همان کاسه طنینی قرار گرفته است که روی آن را با پوست مار پیتون می‌پوشانند. هر چه قدر این پوست ضخیم‌تر باشد، صدای ساز خوشایندتر خواهد بود.
برای این که سیم‌های ارهو را به پوست مار پیتون نزدیک کنند، یک کلاف نخ دور دسته می‌پیچند. یک پل چوبی نیز روی ساز وجود دارد که کمک می‌کند دو سیم ارهو در جای مناسب‌شان قرار بگیرند.
لازم به ذکر است که امروزه برای حفاظت از محیط زیست، اغلب پوست مصنوعی را جایگزین پوست پیتون میکنند. سیم‌های ارهو نیز در گذشته از ابریشم ساخته می‌شدند؛ اما امروزه اغلب فلزی هستند. آرشه ارهو هم از گذشته تا به حال، از دم اسب ساخته میشود. آرشه و ارهو جفت‌شان حدودا ۸۱ سانتی‌متر طول دارند.
ساز ارهو چطور نواخته میشود؟
برای نواختن ارهو، یکی از سیم‌ها را روی D4 (ر) و دیگری را روی A4 (لا) کوک میکنند. سپس نوازنده ساز را به صورت عمودی روی پایش قرار می‌دهد و آماده نواختن میشود. نواختن این ساز مقداری عجیب است و با اغلب سازهای آرشه‌ای تفاوت دارد.
ارهو هیچ صفحه انگشت‌گذاری ندارد. نوازنده با فشار دادن انگشتانش روی سیم آن‌ها را متوقف می‌کند؛ بدون این که حتی سیم‌ها با دسته برخورد کنند. به علاوه بر خلاف اکثر سازهای آرشه‌ای که آرشه روی سیم کشیده میشود، در ارهو آرشه از بین سیم‌ها می‌گذرد!
یکی از مشهورترین نوازندگان ارهو که باعث شد این ساز به عنوان یک ساز تک‌نوازی بسیار پیشرفت کند، شخصی به نام لیو تیان هوا بود. این آهنگساز و موسیقی‌دان ماهر چینی، ۴۷ تمرین و ۱۰ قطعه انفرادی برای ارهو نوشته است.
ارهو چه تاریخچه‌ای دارد؟
ردپای ارهو را می‌توان در سازهای پیش از مغولستان که برای اولین بار در چین و در زمان سلسله تانگ ظاهر شدند، پیدا کرد. احتمال می‌رود این ساز از ساز شیقین (xiqin) و توسط مردم شمال شرقی چین تکامل یافته باشد.
کلمه ار به معنی دو یا دوم است؛ بنابراین درباره نام ساز ارهو دو احتمال مختلف وجود دارد. اول؛ نام آن برگرفته از تعداد سیم‌هایش است. دوم؛ ارهو پس از گائوهو، دومین ساز مهم در خانواده کمانچه‌های چینی (huqin) است.
ارهو به طور کلی در طول تاریخ سازی عامیانه بود که بیشتر در جنوب چین نواخته می‌شد؛ اما لیو تیان هوا این ساز را به پکن معرفی کرد و سرنوشت ارهو را تغییر داد.
