قطعه ۴:۳۳ چیست؟
قطعه ۴:۳۳، اولین آهنگ جهان است که هیچ نتی ندارد. تنها محتوای این قطعه، ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه سکوت است. شاید تصور کنید که این قطعه قابل اجرا نیست و فقط یک نماد است؛ اما جالب است بدانید که نوازندههای مختلفی این آهنگ را اجرا کردهاند. برای اجرای این قطعه نوازنده روی صحنه حاضر میشود، پشت سازش مینشیند و به مدت ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه سکوت میکند.
تماشاچیهای حاضر در سالن نیز تمام مدت در سکوت مطلق به سر میبرند. قطعا با خواندن این توصیف گیج شدهاید و میخواهید بدانید که این قطعه را چه کسی و با چه هدفی ساخته است؟ با ما همراه باشید تا جواب این سوالها را پیدا کنید. برای مطالب جالب دیگر در حوزه موسیقی هم به «وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام» سر بزنید.
جان کیج؛ آهنگساز قطعه ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه
جان کیج یک شاعر، موسیقیدان، فیلسوف و آهنگساز بود. او در ۵ سپتامبر ۱۹۱۲ در آمریکا، در شهر لس آنجلس، چشم به جهان گشود. برای اولین بار زمانی که کلاس چهارم بود با موسیقی آشنا شد؛ اما بعدها تصمیم گرفت نویسنده بشود. بعد از این که وارد دانشگاه شد به این نتیجه رسید که یک نویسنده نمیتواند در دانشگاه چیز خاصی یاد بگیرد. سپس دانشگاه را ترک کرد و به اروپا رفت؛ زیرا تصور میکرد در آنجا میتواند چیزهای بیشتری بیاموزد. در اروپا هنرهای مختلف از جمله معماری، نقاشی و موسیقی را تست کرد. سرانجام در سال ۱۹۳۳ تصمیم گرفت تمرکزش را روی موسیقی بگذارد و در این مورد یک جمله هم گفته است:
«افرادی که موسیقی من را شنیدند، چیزهای بهتری برای گفتن داشتند تا افرادی که به نقاشیهای من نگاه میکردند…»
جان کیج یکی از نوآورترین موسیقیدانهای بعد از جنگ جهانی دوم محسوب میشد. او جزو اولین کسانی بود که در زمینه موسیقی تصادفی، موسیقی الکترو آکوستیک و پیانو پریپرد (Prepared piano) فعالیت کرد؛ همچنین با خلاقیت خودش به شکل نامتعارفی از سازها استفاده میکرد.
این آهنگساز به فرهنگ آسیایی شرقی و جنوبی، هند و بودائیسم علاقه فراوانی داشت و از آنها الهام میگرفت. با الهام از همین فرهنگها، به ویژه فرهنگ چین، ایده موسیقی تصادفی در ذهنش جرقه خورد. خروجی این ایده، معروفترین اثرش یعنی قطعه ۴:۳۳ بود.
فلسفه آهنگ ۴:۳۳ چیست؟
بسیاری از اندیشمندان در حوزه هنر، زیباییشناسی و موسیقی درباره قطعه ۴:۳۳ اظهار نظر کردهاند. نظرات و برداشتها از این قطعه میتواند متفاوت باشد؛ اما خود جان کیج درباره مفهوم این آهنگ توضیحاتی را بیان میکند.
جان کیج این آهنگ را ساخت تا نشان دهد هر صدایی در اطراف ما میتواند موسیقی باشد. همانطور که قبلا هم اشاره شد، او جزو پیشگامان موسیقی تصادفی بود. بر خلاف چیزی که عموم مردم تصور میکنند، این قطعه فقط سکوت نیست؛ بلکه صدای محیط است و در لحظه ساخته میشود. قطعه ۴:۳۳ را خود شنوندگان خلق میکنند؛ فقط کافی است به صدای محیط و به درون خودشان گوش فرا دهند.
