تمام نقاط ایران سازهای محلی و ارزشمندی دارد که شناخت آن‌ها برای اهل موسیقی واجب است. در این مطلب از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام با همراهی یکدیگر به جنوب ایران سفر می‌کنیم تا یکی از سازهای محلی مردم بوشهر به نام ساز بوق را بشناسیم. اگر دوست دارید درباره کاربرد و ساختار این ساز جالب بدانید، تا آخر مطلب با همراه باشید.
ساز بوق چه کاربردی دارد؟
گفته می‌شود ساز بوق جزو ابتدایی‌ترین سازهای بشر است؛ اما امروزه این ساز اغلب در بوشهر، به ویژه در نواحی حومه‌ای هلیله، خواجه‌ها، بندرگاه و امام‌زاده نواخته می‌شود. این ساز در موسیقی آیینی و در مراسم عزاداری مردم بوشهر کاربرد دارد؛ بنابراین بعضی از بوق‌ها در این شهر ارزش معنوی و شهرت زیادی دارند. در مسجد بهبهانی بوشهر بوقی با سر نقره‌‌ای وجود دارد که در هندوستان ساخته و قلم‌زنی شده است.
بوق بیشتر مواقع همراه سنج و دمام نواخته می‌شود و به عنوان تنها ساز ملودیک آن‌ها را رهبری می‌کند. این ساز به خاطر صدای بسیار بلندش و عدم نیاز به تقویت‌کننده، در گذشته برای خبررسانی هم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. امروزه نیز گاهی به صورت خیلی محدود از این ساز در آثار ارکستری استفاده می‌شود.
ساختار این ساز چگونه است؟
نمونه مشابه غربی ساز بوق، ساز آفریقایی ساید بلون هورن (side blown horn) است. این ساز آفریقایی از جنس شاخ گوزن ساخته می‌شود؛ درست مانند بوق که در گذشته از شاخ گوزن یا بز کوهی ساخته می‌شد. امروزه برای جلوگیری از آسیب به حیات وحش و حفظ محیط زیست، جنس بدنه این ساز از شاخ مصنوعی است.
اندازه این ساز حدودا ۸۲ سانتی‌متر است و در انتهای باریکش یک سوراخ وجود دارد که نوازنده در آن می‌دمد. نوازنده این ساز می‌تواند با تغییر فشار دمیدن، حداکثر دو تا چهار نت را اجرا کند. اگرچه این ساز توانایی اجرای ملودی‌های متنوع ندارد؛ اما صدای آن بین صدای سازهای کوبه‌ای می‌درخشد و ترکیب زیبایی را ایجاد می‌کند.
