شنیدن با گوش دادن متفاوت است! شنیدن یک فرآیند ناخودآگاه و بی‌هدف است؛ اما گوش دادن آگاهانه است و با هدف یادگیری، تجزیه و تحلیل و درک عمیق انجام می‌شود. «گوش دادن فعال»، از «گوش دادن» هم چند پله جلوتر است و قواعد خاص خودش را دارد.
یکی از حوزه‌هایی که می‌توانیم در آن از گوش دادن فعال استفاده کنیم، حوزه موسیقی است. نوازنده‌ها و موسیقی‌دانان بزرگ هرگز مثل انسان‌های عادی به موسیقی گوش نمی‌دهند؛ بلکه از اصول گوش دادن فعال موسیقی پیروی می‌کنند. اگر شما هم دوست دارید مانند یک موسیقیدان حرفه‌ای آهنگ گوش کنید، این مطلب را تا انتها بخوانید. برای مطالب آموزش بیشتر در حوزه موسیقی نیز به وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام سر بزنید.
گوش دادن فعال موسیقی چیست؟
گوش دادن فعال موسیقی، یعنی هنگام گوش دادن یک آهنگ به طور آگاهانه از نهایت توجه، دقت و تمرکزمان استفاده کنیم؛ به طوری که هیچ محرک دیگری در محیط توجه ما را جلب نکند. این سبک گوش دادن موسیقی، نقطه مقابل سبک گوش دادن منفعل است.
متاسفانه اکثر مردم برای گوش دادن موسیقی از روش منفعل استفاده می‌کنند؛ یعنی هنگام گوش دادن آهنگ کارهای مختلفی انجام می‌دهند و به موضوعات مختلفی فکر می‌کنند. اگر بخواهید مانند یک موسیقیدان آهنگ گوش کنید، باید روش منفعل را کنار بگذارید و از روش گوش دادن فعال استفاده کنید.
فواید گوش دادن فعال موسیقی
گوش دادن فعال موسیقی به شما کمک میکند تا گوش موسیقیایی‌تان را تقویبت کنید، درک خود از موسیقی را افزایش دهید و نقاط ضعف و قوت آهنگ‌ها را پیدا کنید. به طور کلی اگر یک موسیقیدان، نوازنده یا خواننده هستید باید بدانید که به غیر از مهارت‌های موسیقی، به مهارت گوش دادن هم نیاز دارید. برای گوش دادن فعال موسیقی نیاز نیست حتما تئوری موسیقی بلد باشید یا نوازنده حرفه‌ای باشید؛ بلکه اگر به تازگی موسیقی را شروع کرده‌اید هم می‌توانید از این روش استفاده کنید.
چطور فعالانه موسیقی گوش دهیم؟
۱. اولین قدم برای گوش دادن فعال موسیقی، رفتن به یک محیط کاملا ساکت است. در یک اتاق ساکت مستقر شوید، پرده‌ها را بکشید و نور را کم کنید. چشمانتان را ببندید تا حس شنوایی‌تان افزایش پیدا کند. باکیفیت‌ترین فایل آهنگ مثل فایل FLAC یا WAV را دانلود کنید؛ همچنین بهتر است از یک هدفون مرغوب استفاده کنید. بعد از انجام تمام این مراحل، می‌توانید موسیقی را پخش کنید.
۲. یک بار از اول تا آخر به موسیقی گوش دهید. در حین گوش دادن درباره ریتم، ملودی، هارمونی، شعر و هر صدایی که می‌شنوید از خودتان سوال بپرسید. در لیست زیر چند سوال پیشنهادی برایتان آماده کرده‌ایم. شاید برای پاسخ دادن به تمام این سوالات مجبور باشید چند بار آهنگ را گوش دهید.
- چه سازهایی در این موسیقی به کار رفته‌‌اند؟
- این موسیقی چه ژانری دارد؟
- سرعت ریتم چگونه است؟
- آیا یک الگوی تکراری در ریتم وجود دارد؟ می‌توانید آن را زمزمه کنید؟
- شعر آهنگ چه می‌گوید؟
- ارتباط بین شعر و آهنگ چگونه است؟
- کدام ساز ملودی اصلی را می‌نوازد؟
- چه آکورد‌هایی در این موسیقی استفاده شده است؟
- چه سازهایی ریتم اصلی را اجرا می‌کنند؟
- چرا تاثیر بعضی از سازها روی ریتم کم‌تر است؟
- این آهنگ شاد است یا غمگین؟
- آیا احساس در طول آهنگ متغیر است؟
- گام این آهنگ ماژور است یا مینور؟
- این موسیقی چه احساسی به شما می‌دهد؟
۳. پس از پاسخ به تمام این سوالات، حالا یک بار اهنگ را به صورت «معکوس» و یک بار با «سرعت کند» گوش کنید. با این کارها نکات جدیدی درباره آهنگ کشف می‌کنید که دفعه اول متوجه نشده بودید.
۴. برای این که از گوش دادن فعال موسیقی در دراز مدت نتیجه بگیرید، می‌توانید یافته‌های خود درباره آهنگ را روی یک کاغذ یادداشت کنید. بهتر است یک دفترچه اختصاصی برای این کار تهیه کنید و تجزیه تحلیل آهنگ‌های مختلف را در آن بنویسید. به غیر از نوشتن، می‌توانید از نقاشی هم استفاده کنید. سعی کنید آن آهنگ را تبدیل به یک نقاشی کنید و یک تصویر برایش بسازید. این کارها به یادگیری عمیق و افزایش درک موسیقی‌تان کمک می‌کنند.
۵. آخرین مرحله در گوش دادن فعال موسیقی، استفاده از نرم‌افزار آهنگسازی DAW است. با استفاده از این نرم‌افزار می‌توانید فرکانس‌های آهنگ را ببینید. این کار به شما کمک میکند یک تصویر از آهنگ در ذهنتان داشته باشید؛ همچنین می‌توانید اوج و فرودهای آهنگ را با دقت ببینید.
